خاطرات آیت‌الله مسعودی خمینی

اعظم حسینی

«خاطرات آیت‌الله مسعودی خمینی» عنوان کتابی است به قلم جواد امامی که در سال 1381 توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر گردید.
این کتاب در 439 صفحه، دارای 10 قطعه عکس است و پس از مقدمه به هفت فصل تقسیم گردیده است؛
1- زندگی و تحصیلات  2- آستانه مقدسه  3- خمین  4- شخصیت حضرت امام  5- نهضت حضرت امام       6- اقامت در سیرجان  7- حوادث دهه پنجاه .
در پایان کتاب نیز فهرست اعلام شامل اشخاص، اماکن و کتب و نشریات آورده شده است.
در فصل اول آیت‌الله مسعودی به شرح زندگی، دوران تحصیل در حوزه و نیز اساتید خود پرداخته است. او در سال 1310 شمسی در خمین متولد شد. در شش سالگی به مکتب خانه شیخ ابوالقاسم رفت تا در آینده به آرزوی پدر و مادر خود که همان طلبه شدن بود، جامه عمل بپوشاند. آشنایی ایشان با حاج سیدمحمد تقی خوانساری و حاج شیخ احمد آل طاهر عامل توجه ایشان به حوزه گردید. در سن 15 سالگی به اراک رفت و از محضر شیخ قنبر علی سود جست. سپس به قم عزیمت نمود و لمعه را نزد امام موسی صدر آموخت. از محضر علمایی چون شیخ جواد تبریزی و آقای مشکینی و مرحوم علامه طباطبایی بهره برد و در حلقه درس حضرت امام نیز حاضر شد و همزمان از محضر آیت‌الله بهجت نیز سود جست.
در فصل دوم کتاب به تناسبت مسئولیت ایشان در آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)، شرح مختصری از شخصیت و همین طور عملکرد تولیت‌های آستان مقدسه در قبل از انقلاب و نیز فعالیت‌های انجام گرفته در دوران تصدی ایشان ارائه شده است.
فصل سوم به اوضاع اجتماعی، سیاسی شهر خمین، زادگاه امام خمینی اختصاص دارد. در این فصل وضعیت معیشت مردم خمین، حکومت ملوک الطوایفی و ظلم و تعدی خان‌ها نسبت به مردم آن سامان و همین‌طور مبارزه  و مقاومت پدر امام خمینی در برابر این ظلم‌ها - که به شهادت ایشان منجر شد - به تفضیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این فصل همچنین درباره علمای این شهر و نیز خصوصیات فردی و اخلاقی خاندان امام به ویژه مرحوم آیت‌الله پسندیده برادر حضرت امام توضیحاتی ارائه شده است.
در فصل چهارم کتاب درباره ابعاد و زوایای مختلف و ویژگی های شخصیتی امام خمینی، به طور مبسوط سخن گفته می‌شود. دوران کودکی، نبوغ و استعداد، اساتید عرفان، ازدواج،‌ مرجعیت و سایر ویژگی‌های شخصی حضرت امام از جمله مسایلی است که در این بخش به آنها پرداخته می‌شود. از موضوعات مهم این فصل چاپ رساله امام، تبلیغ و تثبیت مرجعیت ایشان است. همچنین خصویات اخلاقی و شخصیتی دو فرزند گرامی امام خمینی -مرحوم آیت‌الله حاج آقا مصطفی و مرحوم حاج احمد آقا - در انتهای این فصل بیان می‌شود.
فصل پنجم این کتاب به نهضت امام خمینی اختصاص دارد. در ابتدای این فصل شخصیت سیاسی و علمی مرحوم آیت‌الله بروجردی به این دلیل که نهضت امام در واقع از روزهای پایانی عمر ایشان آغاز شد، مورد کنکاش قرار گرفته و سپس به ترتیب توالی زمانی حوادث و تحولات مربوط به نهضت امام بررسی شده است. موضوعات مهم این فصل عبارتند از: دعوت آیت‌الله بروجردی به قم از سوی امام خمینی و سایر علما، مأموریت امام برای ابلاغ پیام آیت‌الله بروجردی به شاه مبنی بر آزاد نمودن قاتلین بهائیان، فوت آیت‌الله بروجردی در سال 1340 در قم، دیدار دکتر علی امینی (نخست‌وزیر وقت) با امام، اجرای عملی ولایت فقیه در افق نگاه امام، اجرای طرح اصلاحات ارضی و فراهم شدن فرصت مبارزه با شاه، مخالفت امام با قضیه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، سفر شاه به قم و عدم سازش امام و علما با شاه، هجوم وحشیانه کماندوهای رژیم به مدرسه فیضیه در سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع)، پیام امام به علما و طلاب برای خواندن روضه فیضیه در ماه محرم، اعلام طرح مهاجرت مراجع به نجف اشرف از سوی رژیم، اعزام طلاب به سربازی به منظور ممانعت از فعالیت‌های ضد‌رژیمی ایشان، سخنرانی تاریخی امام در مدرسه فیضیه، دستگیری امام خمینی و تعداد زیادی از علما در روز 15 خرداد و تظاهرات خونین مردم در حمایت از امام، اعدام مرحوم طیب، انتشار نشریات بعثت و انتقام، آزادی امام و جشن و سرور مردم، سخنرانی معروف امام در رد کاپیتولاسیون و در پی آن دستگیری و تبعید ایشان، دستگیری حاج آقا مصطفی و عزیمت عده‌ای از طلاب برای دیدار با امام خمینی در نجف.
فصل ششم کتاب به فعالیت‌های انقلابی آیت‌الله مسعودی در دوران اقامت چند ساله ایشان در شهر سیرجان مربوط می‌شود و فصل پایانی نیز به حوادث دهه پنجاه اختصاص دارد. حوادث پرشتاب و سلسله‌واری که انتهای آن پیروزی انقلاب اسلامی را به همراه داشت؛ حوادثی که نقاط عطف آن شهادت حاج آقا مصطفی، مقاله رشیدی مطلق، حادثه 19 دی قم و زنجیره چهلم های آن، کشتار هفده شهریور 57،  عزیمت امام به پاریس و سرانجام بازگشت پیروزمندانه ایشان به ایران پس از 15 سال تبعید و دوری از وطن می‌باشد. 
 از آنجا که نام امام خمینی به نهضت انقلابی ایران گره خورده، زندگی ایشان پیش از آغاز مبارزات، کمتر مورد بررسی قرار گرفته‌است. کتاب خاطرات آیت الله مسعودی خمینی از این جهت خواندنی است که همشهری امام بوده و به همین سبب یادمانده هایی از دوران نوجوانی و جوانی ایشان را ارائه می دهد.

 
تعداد بازدید: 5952