خاطرات فقیه اخلاقی، آیت‌الله احمدی میانجی

رضا سامانی

"ایشان در شمار عالمان و برگزیدگانی بودند که علم را با عمل و تقوی را با جهاد و فقاهت رابا تبلیغ دین و برجستگی رتبه دانش و تحقیق را با کمال فروتنی و زهد و کم توقعی درهم آمیخته و در عرصه دین ومعنویت همچون میدان حضور و نشاط انقلابی از پیشروان و گوی سبقت ربودگان بودند." اینها بیاناتی هستند که مقام معظم رهبری درباره آیت الله علی احمدی میانجی ایراد فرمودند.

آیت الله علی احمدی فرزند حسین علی در چهارم محرم 1345 ه.ق(تابستان 1305 ه.ش) در منطقه ی اوچ تپه واقع در استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد.پدر ایشان از جمله کسانی بوده اند که اهل علم و منبر بوده و از این رو وظایف عالم دینی (پاسخ به سئوالات شرعی مردم، اصلاح بین الناس و...) را نیز بر عهده داشته است. آیت الله علی احمدی تحصیلات خود را نزد پدرش آغاز کرد و در سال 1323 برای شروع تحصیلات تکمیلی به تبریز و پس از 4 ماه از آنجا به قم مهاجرت نمود.ایشان عضو جامعه مدرسین و استاد اخلاق حوزه علمیه قم بود.از جمله آثار وی می توان به تالیف مقالاتی در رد وهابیت در مجله الهادی که توسط آقای شریعتمداری منتشر می شد، همچنین تالیف کتاب (السجود علی الارض)، کتاب (مواقف الشیعه) ، کتاب (الاسیر) ، کتاب (اصول مالکیت) و مقاله لزوم وزارت اطلاعات در جمهوری اسلامی و ... اشاره کرد. ایشان همچنین در فعالیت های قبل و بعد از انقلاب پا به پای دیگر روحانیون و هم سنگر با امام خمینی (ره) به مبارزه علیه رژیم پهلوی پرداختند و همچنین در خط دهی به مبارزین (در شهر میانه) نقش مهمی را ایفا کردند. آیت الله علی احمدی میانجی سرانجام سال 1379 در سن 74 سالگی  چشم از جهان فرو بست.

کتاب حاضر حاوی خاطرات آیت الله علی احمدی میانجی است که شخص ایشان روایت و توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی گرد آوری شده است، به نحوی که از سلسله نسب ایشان شروع شده و در ادامه وقایع  خانوادگی ، تاریخی ، اجتماعی، سیاسی و مذهبی مربوط به ایشان را بیان نموده است.خواننده با مروری بر این اثر می تواند تصویر واضحی از وقایع رخ داده و اوضاع سیاسی و فرهنگی تاریخ ایران طی سالهای 1305 الی 1379 بدست آورد.

این کتاب مشتمل بر پنج فصل است که هر فصل خود دارای مباحث مختلفی است،در اینجا به بیان برخی از این مباحث می پردازیم.

فصل اول کتاب با نام زندگی نامه مسائلی از قبیل؛ تولد و بررسی سلسله نسب می پردازد.همچنین مباحث فرهنگی و جغرافیای شهر میانه و یادی از علمای تبریز و میانه ومهاجرت به تبریز و نهایتاً به قم وآغاز زندگی در قم و ازدواج درگیری با بیماری و تولد فرزندان را در بر دارد. در این فصل نحوه آغاز و ادامه تحصیل ایشان شده ابتدا نزد پدر و سپس در تبریز و در ادامه در قم (ویژگی های دروس حوزوی، تشکیل جلسات تفسیری، تالیف آثار مختلف و..) به تفصیل بررسی شده است. امامت مسجد عبداللهی قم و تاسیس انجمن دین و دانش و تاسیس صندوق قرض الحسنه از دیگر افتخارات این عالم بزرگوار می باشد.

کادر سازی علمی در حوزه ی علمیه نام فصل دوم کتاب است که در بردارنده ی موضوعاتی توضیح درباره  روش تدریس آیت الله بروجردی و شخصیت اخلاقی ایشان و سبک و روش ایشان درباره ی علم رجال و دو اثر جاوید آیت الله بروجردی و نهایتاً بیماری و چگوننگی رحلت ایشان می باشد. رحلت آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی ، تقریب بین المذاهب الاسلامیه،در محضر علامه طباطبایی، خصوصیات علمی اخلاقی آیت الله طباطبایی و کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم از دیگر عناوین این فصل می باشند.

نام فصل سوم این کتاب اوضاع ایران در عصر پهلوی است. از مسائلی که در این فصل بررسی می شوند عبارتند از؛ کشف حجاب و اختناق دوران رضا خان و تبعید علما توسط رضا خان و در نهایت فرار رضا خان ، نهضت ملی شدن صنعت نفت، ماجرای تبعید سید علی اکبر برقعی، یادی از آیت الله کاشانی، دلایل عدم قیام آیت الله بروجردی، شاه و آیت الله بروجردی، حماسه فدائیان اسلام، افکار و عقاید بهائی ها و سخنرانی آیت الله فلسفی.

آغاز نهضت امام خمینی عنوان فصل چهارم این کتاب است. موضوع اصلی این فصل چگونگی شکل گیری نهضت امام خمینی و نحوه قدرت گیری آن می باشد.از جمله عناوین این فصل می توان به مراجع بعد از آیت الله بروجردی، نماز جماعت آیت الله زنجانی، انجمن های ایالتی و ولایتی ، لوایح شش گانه، ضرب شتم طلاب، موضع گیری و مرجعیت امام، اسلوب امام در مبارزات، جلسات مشورتی با مراجع، شکل گیری جامعه مدرسین، وقایع محرم سال 42،احضار آیت الله احمدی به شهربانی،نقشه های آمریکایی، کشتار فیضیه، اعزام طلاب به سربازی، دستگیری امام، مهاجرت مراجع به تهران، آزادی امام، لایحه کاپیتولاسیون، تبعید امام به ترکیه، اعدام حسنعلی منصور،تاسیس دارالتبلیغ اسلامی، چاپ قرآن توسط شاه، ممانعت از مرجعیت امام، جایگاه امام در حوزه،اهانت سناتور های شاه به امام، بحث ولایت فقیه، موضع امام نسبت به دکتر شریعتی اشاره کرد.

فصل پنجم با نام شکوفایی انقلاب به بررسی مسائلی چون؛ ادامه و سبک مبارزات، اولین راهپیمایی آرام در شهر میانه، جست و جوی ساواک، هجرت امام به پاریس، طرز فکر آیت الله شریعتمداری، تفاوت امام با سایر مراجع، اعتصاب کارکنان شرکت نفت، فرار شاه از ایران، مراجعت امام به ایران، بیعت همافران، اوضاع جامعه مدرسان، تشکیل دولت موقت، شیوه ی امام خمینی در انتخاب افراد، خاطره ای از کاندیداتوری بنی صدر، سوء استفاده حزب خلق مسلمان و در نهایت انحلال این حزب، گروه منافقین، باند مهدی هاشمی، نکاتی از درباره ی انجمن دین ودانش، نفوذ تندروها در این انجمن پرداخته است.

کتاب خاطرات حضرت آیت الله احمدی میانجی یکی از موضوعات طرح تدوین تاریخ انقلاب اسلامی است که به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی و کوشش آقای اباذری در سال 1380 به چاپ رسید این کتاب مشتمل بر 356 صفحه است که شامل 5 فصل و بخشی به عنوان اسناد و تصاویر میباشد.

 
تعداد بازدید: 4926