عروج از زندان

مهرنوش کاظمی

کتاب "عروج از زندان (زندگی و مبارزات شهید آیت الله سعیدی)" توسط مقصود رنجبر تدوین گردیده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای ارج نهادن به تلاش کسانی که در بارور شدن درخت اتقلاب اسلامی سهمی ایفا نمودند این کتاب را در زمستان 1385 با 261 صفحه منشر نمود.

آیت الله سعیدی در سال 1308 ش در مشهد متولد شد. او پس از طی تحصیلات مقدماتی در مشهد، وارد حوزه علمیه قم شد و از منحصر بزرگانی چون آیت الله بروجردی و امام خمینی بهره جست.سعیدی با آغاز نهضت امام، وارد مبارزه شد و از سال 1345 ش تا 1349 به مبارزات خود شدت بخشید و مسجد امام موسی کاظم (ع) را به پایگاه مهمی برای مبارزات ضد رژیم تبدیل ساخت. وی در سال 1349 به دنبال انتشار نامه ای علیه کنسرسیوم سرمایه گذاری در ایران، از سوی ساواک دستگیر شد و در زندان رژیم به شهادت رسید.

در اثر حاضر پس از مقدمه و پیشگفتار، ابعاد مختلف زندگی فردی، سیاسی و اجتماعی این شهید بزرگوار در 5 فصل بررسی گردیده است.

در فصل اول برای آشنایی با وضعیت سیاسی- اجتماعی حاکم بر جامعه، وضعیت سیاسی رژیم و نیروهای معارض آن (اعم از نیروهای مذهبی، ملی- مذهبی، نیروهای توده ای و سازمان مجاهدین و فداییان خلق) بررسی شده است تاموقعیت ورود شهید سعیدی به عرصه مبارزات روشن شود.

" تشکیل نهضت اسلامی و براندازی نظام سلطنتی و ضد مذهبی پهلوی از سوی امام خمینی سه جرقه سرنوشت ساز را دراوایل دهه چهل در تاریخ سیاسی ایران به وجود آورد. اول مخالفت شدید با لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی بود که در نهایت به پیروزی مراجع و علما ختم و باعث شد نهاد روحانیت به قدرت خویش پی ببرد و حضرت امام از این حرکت و جرقه نخست بیشترین بهره برداری های سیاسی را کردند. دوم مخالفت با انقلاب سفید بود که به قیام عمومی 15 خرداد در سال 1342 منجر شد. این حرکت باعث گردید تا امام به عنوان یک رهبر مذهبی در سطح کشور مطرح شدند، که البته رژیم در پاسخ به عمل حضرت امام، روش استبداد و خفقان را در پیش گرفت. و جرقه سوم مخالفت شدید حضرت امام با لایحه مصونیت قضایی مستشاران نظامی امریکا(کاپیتولاسیون) بود که به تبعید ایشان انجامید.

در حقیقت سه حرکت تاریخی امام در آغاز دهه چهل (در سال های 1341 تا 1343)، آن دسته از روحانیونی را که دل در گرو امام داشتند و در مکتب فکری ایشان پرورش یافته بودند، بسیج کرد. شاگردان و پیروان امام در طول مدت تبعید مرادشان که تا 12 بهمن 1357 به طول انجامید، مبارزه و مخالفت با رژیم را به انحای مختلف ادامه دادند و استمرار بخشیدند.

سعیدی نمونه های بارز این دسته بودند. به عنوان مثال آیت الله شهید سعیدی در طول نهضت حضرت امام، یکی از فعالان و مبارزان اصلی بود. او در دهه های مختلف  و در شهرهای متعدد، علیه رژیم دست به مبارزه و افشاگری زد و بارها توسط رژیم دستگیر شد و در آخرین مرحله که به افشای استیلای امریکا بر منافع و ثروت های عمومی (کنسرسیوم) پرداخت، جان خود را برای پیروزی اسلام و انقلاب اسلامی فدا کرد."

در فصل دوم، زندگی شهید سعیدی در ابعاد فردی، علمی و اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل سوم به بررسی دیدگاه ها و فعالیت سیاسی- اجتماعی شهید سعیدی پرداخته است.

در فصل چهارم به مبارزات و اقدامات آیت الله سعیدی با رژیم توجه شده است.

"شهید سعیدی قبل از قیام پانزده خرداد، که در ایام ماه محرم رخ داد، برای یک سفر تبلیغی عازم کشور کویت شده بود، ولی قبل از عزیمت ضمن دیدار با حضرت امام از رهنمودهای ایشان توشه برگرفته بود. آن شهید سعید پس از ورود به کویت همراه با روحانیونی چون آقایان دوانی، خزعلی و وحید خراسانی در حسینیه "فیصیل" کویت به تبلیغ همت گماشت.

شهید سعیدی در کویت از جریان سخنرانی کوبنده حضرت امام (ره) برضد رژیم و شخص شاه و دستگیری ایشان و قیام 15 خرداد آگاه شد. آقای دوانی چگونگی آگاهی خود و دیگر مبلغان اعزامی به کویت را این گونه شرح می دهد:

چند سال بود که من و دیگر رفقای اهل فضل، هرکدام به حسینیه ای در کویت برای وعظ و تبلیغ دعوت بودیم و ایام محرم و صفر و ماه مبارک رمضان در آنجا به انجام وظیفه دینی، اشتغال داشتیم. به همه آقایان تلفن زدم و معلوم شد که هیچ کدام اطلاع ندارند. پس از نقل ماجرای(دستگیری امام و قیام 15 خرداد) گفتم... تشریف بیاورید حسینیه ما در مورد رویداد ایران مذاکره کنیم و ببینیم تکلیف ما در اینجا چیست. طولی نکشید آقایان نامبرده که حسینیه شان در نقاط دور و نزدیک کویت واقع بود، وارد شدند. نخست همگی از این پیشامد غیرقابل پیش بینی و اسائه ادبی که نسبت به حضرت آیت الله خمینی اتفاق افتاده بود سخت گریستیم، به خصوص که گذشته از شخصیت بزرگ علمی و معنوی معظم له، غیر از آقای وحیدی هرچهار نفر افتخار شاگردی ایشان را داشتیم، به خصوص آقای خزعلی و مرحوم سعیدی که از شاگردان مخصوص معظم له بودند و رابطه بیشتری داشتند.

در این جلسه شهید سعیدی به اتفاق دیگران تصمیم می گیرند تا با نگاشتن نامه هایی به آیت الله خویی و آیت الله حکیم و سخنرانی در حسینیه های خود، به افشاگری علیه رژیم بپردازند. در این میان سخنرانی شهید سعیدی  از همه آتشین تر و تندتر بوده است."

شهید سعیدی که نزدیک به یک سال در کویت اقامت داشت با لباس مبدل به ایران آمد و بار دیگر در کنار امام خمینی به مبارزه خود ادامه داد. امام پس از وقایع 15 خرداد، مبارزات را شدت بخشید و با وجود اینکه عده ای مخالف بودند،  هیچ  گاه از اصول مبارزه عقب نشینی نکرد. شهید سعیدی همواره در کنار امام بود، به پیروی از ایشان مبارزه را جدی تر ادامه می داد و با کسانی که خواهان توقف مبارزه بودند، مقابله میکرد.

فصل پنجم کتاب نیز به بررسی علل و بازتاب های شهادت ایشان در داخل و خارج پرداخته است.

رنجبر پس از فصل پنجم به نتیجه گیری از مباحث فوق پرداخته است. اسناد، فهرست منابع و فهرست اعلام صفحات پایانی کتاب را دربر می گیرد.

 
تعداد بازدید: 4288