کنفدراسیون

هر گاه سخن از انقلاب به میان آورده می شود، تنها جنبش ها، تظاهرات و حوادث داخل کشور در آن برهه زمانی برای رسیدن به این هدف را به خاطرمی آوریم. هیچ به یاد آورده ایم که در آن زمان، در خارج از مرزها سازمانی تشکیل شد که ده ها هزار جوان ایرانی را با مسئولیت اجتماعی، اهداف سیاسی و وابستگی های گروهی آشنا کرد. جنبشی که دیگر هیچ گاه نمونه آن در خارج کشور مشاهده نشد؟

در طول سالهای پر تب و تاب آغاز انقلاب اسلامی ایران، کنفدراسیون تنها تشکیلات و پایگاه منسجم و شناخته شده ای بود که آشکارا و به گونه ای موثر از طریق دانشجویان ایرانی خارج از کشور به مخالفت با رژیم پهلوی می پرداخت. کنفدراسیون در لغت به معنای سازمانی بود متشکل از دانشجویان ایرانی مقیم کشورهای اروپای غربی و ایالات متحده که در دوران فعالیتش، (طی سالهای 1970-1960) به عنوان مهم ترین بلندگوی اعتراض نیروهای مخالف رژیم ایران محسوب می شد. به نحوی که در کتاب مشاهده می شود، وقایع سالهای پایانی نظام پهلوی بر تحولات سیاسی آن زمان و اوج گیری فعالیت های کنفدراسیون تاثیر چشم گیری داشت.

از آنجایی که تاریخ جنبش دانشجویی در ایران هنوز آنطور که باید، مورد مطالعه قرار نگرفته و در پی همین امر و تازگی این موضوع، نگارش تاریخچه ی کنفدراسیون با موانعی رو به رو بود، لذا نویسنده ی کتاب از طریق آشنایی که از دوران دانشجویی با فعالیت های کنفدراسیون داشته با بعضی از فعالین آن ارتباط برقرار کرده و با جمع آوری اطلاعات و منابع و طبقه بندی آنها کمر به نگارش کتاب بسته است.

کتابی که پیش رو داریم با عنوان کنفدراسیون (تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی در خارج از کشور1357-1332) در بهار 1378 به همت موسسه ی نشر و پژوهش شیرازه ، برای اولین نوبت به چاپ رسید. اثر حاضر مشتمل بر 10 فصل می شود، که با نگاهی گذرا به ترتیب این فصول را ورق خواهیم زد؛ فصل اول مروری اجتماعی دارد بر تاثیر تاریخی و سیاسی آموزش و پرورش در خارج از کشور از زمان اعزام اولین دانشجویان به اروپا در اوایل سده ی نوزدهم تا مبارزات سیاسی دانشجویی در خارج از کشور که برای اولین بار در سالهای بین جنگ جهانی توسط شاخه ی زیر زمینی حزب کمونیستی ایران سازمان داده شد. آنها علیه دیکتاتوری رضا شاه تبلیغ می کردند. تحصیل در خارجه و تاثیر آن بر ایران تا اواسط قرن بیستم عنوان این فصل است که در بخش فهرست مطالب، موضوعات این فصل را اینگونه خواهیم دید؛ اولین گروه دانشجویان خارج از کشور، سالهای دهه ی 1300 شمسی، اپوزیسیون دانشجویی علیه رضا شاه، نخبگان تحصیلکرده در خارج  ایدئولوژی های غیر مذهبی و پس از جنگ دوم جهانی.

فصل دوم به زمینه های سیاسی جنبش دانشجویی پس از جنگ دوم جهانی تا تشکیل کنفدراسیون در 1960 اشاره دارد. این فصل با نام خاستگاه جنبش دانشجویی در ایران و خارج تا سالهای پایانی دهه ی 1330 مسائلی همچون حزب توده و سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، انجمن دانشجویان ایرانی و اتحادیه دانشجویان ایرانی در فرانسه، فدراسیون انجمن های دانشجوئی ایران در بریتانیا، آلمان، اروپا و سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا را بررسی می کند.

دانشجویان، پیشگامان اپوزیسیون در ایران، اروپا، ایالات متحده (62 - 1960) موضوع مورد بحث فصل سوم کتاب است که رشد اولیه ی اپوزیسیون دانشجویی در اروپا و ایالات متحده بین سالهای 62 – 1962 در ارتباط با رشد سریع حرکت های مشابه در ایران را پی می گیرد. این فصل مضامینی چون ؛ کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در اروپا 62 - 1962، سازمان دانشجویان دانشگاه تهران و پیوستن سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا به اپوزیسیون را در برمی گیرد.

در فصل چهارم کتاب نویسنده کنگره 1962 کنفدراسیون در پاریس و نیز اساسنامه و ساختار تشکیلاتی این سازمان نو بنیاد را بررسی می کند، نام این فصل کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی اتحادیه نام دارد.

رخدادهای مهم و سرنوشت سازمانهای 42-1340 در ایران و تاثیر آن بر کنفدراسیون در فصل پنجم مورد بررسی قرار می گیرند، عناوین این فصل عبارتند از: پس از نقطه ی عطف 1342 ، بن بست اپوزیسیون و دگرگونی های اپوزیسیون در ایران و خارج در سال 1964.

فصل ششم کتاب با نام رادیکالیسم و مبارزه مسلحانه: شعله های آتش بر فراز،تحولات سالهای 66- 1965 را در برمیگرد واین دورانی است که مخالفین رادیکال در ایران به صورت مخفی خود را آماده مبارزه مسلحانه می کردند و بدین ترتیب کنفدراسیون به تنها نیروی مخالف  تبدیل شد که فعالیت علنی داشت.

در فصل هفتم کتاب دانشجویان ایرانی به رویارویی جهانی می پیوندند(1959-1967). بررسی نقش و سهم کنفدراسیون در تعمیق مبارزات جنبش دانشجویان آلملنی مبحث اصلی این قسمت کتاب است.

(توطئه ی بزرگ ضد ایرانی) و غیر قانونی شدن کنفدراسیون ( 1971-1970 ) عنوان فصل هشتم کتاب است که به دومین دهه از فعالیت کنفدراسیون می پردازد و جایگاه آن را در تحولات جدید ایران و جهان مشخص می کند.

فصل نهم، زمینه ها و چگونگی تحولات را که منجر به انشعاب نهایی کنفدراسیون در 1975 شد را بررسی می کند. این فصل شامل مباحثی چون دفاع از چریک های ایرانی و دانشجویان فلسطینی (1973)، جناح بندی ها و موارد اختلاف در سالهای پایانی کنفدراسیون (74-1973 )، فراخوان به سرنگونی شاه ، از سانفرانسیسکو تا بمبئی (1974)، فروپاشی کنفدراسیون و کنگره  شانزدهم را شامل می شود.

فصل دهم با نام نقش دانشجویان در جنگ تبلیغاتی پیش از انقلاب با موضوعات افشای ساواک و حرکت در جهت اتحاد مجدد کنفدراسیون (77-1976) و سهم اپوزیسیون دانشجویی در انقلاب ایران(78-1977) آخرین فصل کتاب است.

با مطالعه ی 10 فصل یاد شده کتاب کلی ترین نتیجه ای که حاصل می شود این است که کنفدراسیون در طول سالهای 1970-1960 به صورت فعالترین وگسترده ترین تشکیلات اپوزیسیون در خارج از کشور ظاهر شد و در شرایطی که تمام گروهای اپوزیسیون در داخل کشور نابود شده بودند، توانست به صورت مستمر به فعالیت خود ادامه دهد.

کتاب کنفدراسیون (تاریخ جنبش دانشجویان ایرانی در خارج از کشور 57-1332) دارای 160 صفحه است که دربردارنده ی 10 فصل ، یک بخش نتیجه گیری، ضمیمه ی 1(اساسنامه ی کنفدراسیون محصلین و دانشجویان ایرانی)، ضمیمیه ی 2 (منشورکنفدراسیون جهانی) ،کتاب شناسی و فهرست اعلام است.این مجموعه که به کوشش افشین متین به نگارش در آمده و توسط ارسطو آذری ترجمه شده ، از سری کتاب های مجموعه ی تاریخ معاصر ایران محسوب می شود و اولین بار در سال 1378 راهی بازار نشر گردید.

 
تعداد بازدید: 4568