دُرد و دَرد

رضا امیریان

یکی از دلایلی که نشان می دهد پس از گذشت سی سال از انقلاب اسلامی، ما هنوز در نیمه راه تاریخ نگاری انقلاب اسلامی هستیم، شهرستانهایی هستند که در دل خود خاطرات و حوادث ناگفته و نانوشته زیادی انباشته اند و هنوز چیزی به قلم نویسندگان و تاریخ نگاران ما نسپرده اند. همانطور که بر همگان روشن است، با ظهور امام خمینی در عرصه سیاسی و رهبری پر درایت ایشان، علاوه بر تهران و قم، دیگر شهرهای بزرگ ایران هم به یکباره وارد عرصه مبارزات شدند. از جمله این شهرها می توان به اصفهان و شیراز و مشهد و تبریز و .. اشاره کرد.

موضوعی که باعث نگارش کتاب 'دُرد و دَرد ' شد هم بی ارتباط با این خلا در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی نیست. این کتاب مجموعه خاطرات سيد رضا ميرمحمدصادقي است که با تدوين رضا مختاري اصفهاني توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي منتشر شد. این کتاب نه تنها بازگو کننده خاطرات زندگی راوی است، بلکه به حوادث انقلابی شهر اصفهان پرداخته است که نه تنها خود نقش بسزایی در انقلاب ایران داشت، بلکه انقلابیون زیادی مثل شهید بهشتی را به تاریخ معرفی کرده است. وجود آيت‌الله حاج حسين خادمي در حوزه‌ي علميه‌ي كهنسال اصفهان، كه از دوستان قديمي امام خميني به شمار مي‌رفت، اين جنب‌وجوش را تشديد مي‌كرد.

راوي کتاب، سيدرضا ميرمحمدصادقي از خاندان قديمي اصفهان است كه خاطرات خود را از ايام نهضت ملي‌شدن صنعت نفت تا سال‌هاي تثبيت انقلاب اسلامي به زباني روان و جذاب بازگفته است. خاطرات وي روايتي تلخ و شيرين از تلاش‌هاي نيروهاي مذهبي براي استقرار ارزش‌هاي اسلامي است كه در ساير منابع و خاطرات كمتر به آن پرداخته شده است.

سید رضا میر محمد صادقی در سال 1313 متولد شد. او از بستگان علمای معروفی چون مدرس صادقی«ثقه الاسلام» بود. زندگی در محیط کارگری و کارگری در کارخانجات که تا مدیریت نیز ادامه داشت، او را به شخصی مطلع در امور کارگری بدل کرد و البته، به همین واسطه در بطن حوادث انقلابی اصفهان قرار گرفت.

او خاطرات منحصر به فردی از شهریور 1320 دارد. در آغاز نهضت امام خمینی، سید رضا که تجربه های سیاسی خوبی در کوله بار خود داشت، در گروه نزدیکان و افراد مورد اطمینان آیت الله خادمی قرار گرفت. او یکی از افراد فعال در زمینه چاپ و انتشار اعلامیه های امام خمینی بود. شبکه ای که او برای چاپ و انتشار اعلامیه ها راه اندازی کرده بود، چند استان بزرگ مرکزی ایران را تحت پوشش قرار داده بود. سرانجام فعالیتهای او در سال 1343 لو رفتند و او به زندان افتاد.

از دیگر اقدامات او که تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت، می توان به مبارزه با بهائیت، نامه نگاری انتقادی به مقامات پهلوی، تلاش برای رهایی زندانیان سیاسی و اقداماتی از این دست اشاره کرد. در روزهای آخر حکومت پهلوی، که بیشتر امور شهر اصفهان به دست آیت الله خادمی افتاده بودند، مهندس میر محمد صادقی، مدیریت بسیاری از این امور را بر عهده داشتند.

مطالب کتاب در هفت فصل تنظیم شده اند. عناوین این فصول به ترتیب عبارتند از

1- احوالات شخصی

2- اصفهان، عرصه تضادها

3- فعالیتهای سیاسی

4- فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی

5- از انقلاب تا پیروزی

6- در میان بیم و امید

7- هجرت به تهران

فصل اول به مرور زندگی سید رضا از زمان تولد تا ازدواج اختصاص دارد و از خانواده، تحصیلات، تالیفات و خانواده همسر راوی می گوید

فصل دوم ما را وارد فضای سالهای آغازین حکومت پهلوی می کند. در این فصل با مفاهیمی همچون کانون کارگری اصفهان و حزب توده ایران در اصفهان آشنا می شویم و از تاثیرات قیام 30 تیر و کودتای 28 مرداد 1332 در اصفهان مطلع می شویم.

در فصل سوم  که به فعالیتهای سیاسی راوی اشاره دارد، ما وارد فضای سالهای آغازین نهضت اسلامی در اصفهان می شویم. در این فصل به جریانات اصلاحات ارضی در اصفهان و دلایل راوی برای انتشار اعلامیه اشاره شده است. همچنین ما در اواسط  به قیام 15 خرداد می رسیم که شرحی است بر این حادثه در اصفهان.  ادامه فصل به دستگیری سید رضا و دادگاه او اشاره دارد. فصل سوم  با خاطرات مربوط به ارتباط  آقای میرمحمدصادقی با حزب ملل اسلامی به پایان می رسد.

در فصل چهارم که به فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی سید رضا پرداخته شده، علاوه بر خاطرات راوی از مباحثات و مبارزات با بهائیان، تاریخچه ای از بهائیان اصفهان نیز در اختیار خواننده قرار گرفته است.

فصل پنجم به روزهای انتهایی حیات پهلوی در ایران اختصاص داده شده است. ماجرای کتاب پر حاشیه شهید جاوید و اعتراضات روحانیون اصفهان، قتل آیت الله شمس آبادی در روزهای داغ انقلاب، فاجعه پنجم رمضان 57 در اصفهان، راهپیمایی سراسری اربعین 57 و پیروزی انقلاب ایران از مباحثی هستند که در این فصل به آنها پرداخته شده است.

فصل ششم و هفتم دربرگیرنده فعالیتهای پس از انقلاب راوی در اصفهان و تهران هستند که از جمله آنها می توان به تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در اصفهان، اعدام تعدادی از ضد انقلابیون در این شهر و فعالیت در زندان اوین و همچنین سازمان صنایع نظامی تهران اشاره کرد.

بخش مهمی از این کتاب را اسناد و تصاویر تشکیل می دهند. این اسناد شامل اسناد ساواک، اعلامیه هایی که سیدرضا منتشر می کرد، نامه های سید رضا به مقامات و نامه نگاری های او با دیگر انقلابیون، تقدیر نامه های دوره تحصیل، احکام مربوط به انتصابات پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پاره ای از نامه های آیت الله خادمی می شوند. پیوستها که شامل اسناد، تصاویر، کتابنامه و نمایه ها می شوند، 248 صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده اند.

كتاب 'دُرد و دَرد' در 488 صفحه و تیراژ2000 نسخه، در مرداد ماه سال 1390 توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي روانه بازارنشر شد.

پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 42
 
تعداد بازدید: 4794