یاران امام به روایت اسناد ساواک 49 - آیت‌الله کفعمی خراسانی

عباس واضح

چهل و نهمین جلد از مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک به اسناد مبارزاتی آیت الله محمد کفعمی خراسانی می پردازد که در پرونده های انفرادی ایشان و افراد مرتبط با وی در مرکز اسناد ساواک کشف شده است. اسناد گردآوری شده در این کتاب به فعالیت های اجتماعی و مبارزات سیاسی آیت الله شیخ محمد کفعمی خراسانی از سوم خرداد 1332 تا پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته است. این اسناد بخشی از مبارزات آیت الله کفعمی خراسانی را شامل می شود که بر اثر علنی شدن مبارزه و در برخی موارد لو رفتن اطلاعات از دید ساواک مخفی نمانده است که با رجوع به خاطرات و یاداشتهای افرد مرتبط و مریدان وی که بعضی از این خاطرات در مقدمه کتاب استفاده شده است نشان می دهد که دامنه مبارزات آیت الله کفعمی خراسانی گسترده تر ازآن است که ساواک در گزارش های خود آورده است.
آیت الله شیخ محمد کفعمی خراسانی در سال 1280 ش در خانواده روحانی در محله عیدگاه مشهد به دنیا آمد پدرش حاج شیخ رجبعلی محدث خراسانی از معّمرین علمای خراسان و اولین وکیل دعاوی مشهد بود. وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی جهت ادامه تحصیل به حوزه علمیه نجف عزیمت نمود و در آنجا از محضر علمای بزرگی بهره مند گردید وی مدتی پس از بازگشتش به ایران به دعوت بزرگان زاهدان به آنجا سفر کرد و دست به فعالیتهای گسترده ای زد. اولین سند پرونده وی حکایت از دعوت ایشان از روحانیون مبارز برای روشنگری با تشکیلات ساخته و پرداخته دولت های استعمارگر نظیر بهائیت و وهابیت دارد که موجب درگیری های بین ایشان و مأموران رژیم شاه شده است. با شروع نهضت امام خمینی، آیت الله کفعمی گمشده خود را در وجود ایشان یافت و در جهت اهداف امام  به فعالیت پرداخت. وی در سال 1341، اقدام به ارسال تلگرافی خطاب به نخست وزیر در اعتراض به لایحه انجمن های ایالتی و لایتی نمود، به طوری که ساواک در این رابطه می نویسد:
این تلگراف با توطئه و تحریک آقای کفعمی تهیه شده و دیگران هیچ گونه ایمان و اصراری برای این کار ندارند ونامبرده سوابقی هم در گذشته دارد.
خانه وی پناهگاهی امن برای طرفداران امام خمینی بود و اعلامیه های بسیاری، مخفیانه به ایشان می رسید و پس از تکثیر، در زاهدان و دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان پخش می شد.
با قیام امام خمینی در سال 1342، نوار سخنانشان در مدرسه فیضیه همراه سفیران ایشان به زاهدان می رسید. آیت الله کفعمی نوار را در منزل گوش کرده و دستور تکثیر آن را می دادند و به دیگر شهرهای استان از جمله زابل و ایرانشهر و نیز به پاکستان می فرستادند که با برخوردهای شدید نیروهای امنیتی خصوصاٌ ساواک، تعدادی از آنها جمع آوری و عده ای دستگیر شدند.
با دستگیری حضرت امام در جریان 15 خرداد 1342، آیت الله کفعمی خراسانی به کرمان و یزد رفته و همراه با آیت الله محمد صدوقی و دیگر علما، راهی قم و سپس تهران شده و به جمع علمای مهاجر متحصن پیوستند و اعلامیه ای را در محکومیت اقدامات رژیم در تصویب انجمن ایالتی و ولایتی صادر کردند و آن را خلاف شرع خواندند، سپس با اشاره به دستگیری امام خمینی و جمعی دیگر از روحانیون، خواستار آزادی آنان شده و برگزاری انتخابات مجلسین را تا آزادی محبوسین، خلاف شرع نامیدند. وی پس از حدود 2 ماه و بعد از آنکه موجبات آزادی حضرت امام فراهم آمد، به زاهدان بازگشت.
آیت الله حاج سیدجواد علم الهدی در بیان خاطره ای در تشریح حمایت آیت الله کفعمی از نهضت حضرت امام (ره) چنین می گوید:
 اواخر سال 1341 بود که امام خمینی  مبارزات را از مسجد اعظم به وسیله اعلامیه ها شروع کرده بودند و نظرسان این بود که توسط نامه، علمای بزرگ شهرهای دور و مرزی کشور را آگاه سازند. چون من اهل مشهد بودم و در شهرهای خراسان تا شهرستان زاهدان روحانی ها را به خوبی می شناختم، تعداد ده عدد نامه به علمای شهرهای مختلف ایران با خط خودشان مرقوم فرموده و در آن خطر قطعی امریکا و ایادی آن در ایران را تشریح کرده بودند. شبی بود، ساعت ده برای آخرین بار برای دست بوسی استاد به منزل ایشان رفتم و نامه های زیادی را تحویل گرفتم. به من فرمودند: از مسافرت تو و کارت کسی آگاه نشود. شما مستقیماً قبل از هرکاری در مشهد به محضر حضرت علی بن موسی الرضا (ع) مشرف شوید و این جملات را به آن حضرت عرض کنید که  آقا، ما می خواهیم قدم بزرگی را برای اسلام و نجات مسلمین به طور وسیع برداریم. چنانچه مصلحت می دانید ما را تایید کنید و این جمله را به کسی نگویید. این جانب قبل از ملاقات هر روحانی در مشهد، به حرم تشرف حاصل نموده و عین عبارت امام  را پیش روی ضریح مطهر عرض نمودم. نامه هایی را که در مشهد متعلق به روحانیون بود، تقدیم نمودم و موافقت کتبی علماء خراسان را دریافت کردم.
قرار چنین شد که اصناف بازار مشهد طوماری جهت پیروی از منویات جدی حضرت امام ترتیب دهند و خود به طور مستقیم به منزل امام ارسال دارند. از مشهد به شهر تربت و از تربت به فردوس و از فردوس به بیرجند و از بیرجند به زاهدان رفتم. به زاهدان که رسیدم شب جعه بود. آخرین نامه متعلق به مرحوم آیت الله کفعمی خراسانی عالم مبارز و مجاهد منطقه بلوچستان بود. ایشان از نامه امام استقبال فراوانی کرد  نامه را بوسید و چون ایشان با قاضی عبدالمجید قرار داشت که یک جمعه نماز جمعه را شیعیان در مسجد جامع اهل سنت زاهدان به امامت قاضی عبدالمجید برگزار کنند و هفته دیگر نماز جمعه به امامت آیت الله کفعمی خراسانی در مسجد جامع زاهدان برگزار شود. حسن اتفاق آن که فردای آن روز نوبت مسجد جامع زاهدان بود. آیت الله کفعمی خراسانی آن روز را استثناً کفن پوشیده و سلاح شمشمیر به دست گرفت. قاضی عبدالمجید و سایر علمای منطقه در نماز شرکت کردند. در خطبه دوم نامه حضرت امام را بلند و آشکار قرائت کرد و با مقدمات تهیه شده قبلی از نمازگزاران خواست که طومار حاضر را در پایان نماز امضاء نمایند.
آیت الله کفعمی در بهمن ماه سال 1342،از آیت الله سیدعلی خامنه ای جهت یک دهه سخنرانی در مسجد جامع زاهدان دعوت به عمل آورد که به علت سخنرانی های انقلابی، ایشان دستگیر و آیت الله کفعمی مورد تهدید ساواک قرار گرفت:
 چون آقای کفعمی رعایت مقررت انتظامی نموده و از آنجائی که بانی مجلس بوده، تذکر لازم به آقای سیدعلی حسینی خامنه ای نداده و بر خلاف مقررات انتظامی مانع رفتن این گونه اشخاص ناراحت و ناشناس به منبر نشده لذا قرار شد که از طرف سازمان اطلاعات و امنیت اداره شهربانی مشارالیه احضار و متعهد می گردد که در آتیه رعایت کامل مقررات انتظامی بنماید در غیر این صورت از برگزاری مجلس وعظ از طرف ایشان و رفتن او به مسجد جلوگیری شود.
آیت الله کفعمی در دهه 50 نیز منشا خدمات و فعالیت های مهمی در جهت پیروزی انقلاب اسلامی بوده است از جمله آن می توان موارد زیر را برشمرد:
وی در تاریخ 11 /1 /1357، در اعتراض به کشتار مردم شهرهای مختلف کشور سخنرانی شدیداللحنی در مسجد جامع زاهدان ایراد کرد و رژیم شاه را مورد انتقاد قرار داد. افراد خانواده ایشان نیز در این راه با او همراه و همگام بودند، تا جایی که در ابتدای سال 1357، یکی از آنها به علت شرکت در تظاهرات دستگیر و زندانی شد.
آیت الله کفعمی همین طور در شانزدهم شهریور 1357، در تظاهرات آرام مردم زاهدان حضور داشت که با درگیری مختصر مأموران انتظامی نیز همراه بود که تظاهرات کنندگان پس از آن در حسینیه رضویه شهر زاهدان اجتماع کردند. این تظاهرات با شعارهایی علیه حکومت پهلوی همراه بود که از جمله آنها شعار:  ای بی شرف حیا کن، سلطنت را رها کن بود.
ایشان پس از واقعه خونین هفده شهریور، نیز مجلس ختمی به مناسبت چهلمین روز شهدای آن حادثه در مسجد جامع و با حضور اقشار مختلف شهر برگزار نمود و در آن مسجد، اشعاری در محکومیت رژیم پهلوی و نیز حمایت از امام خمینی توسط داماد و پسر آیت الله کفعمی خوانده شد.
در تاسوعا و عاشورای 1357 هم مقامات استان از جمله فرمانده شهربانی و ژاندارمری او را تهدید کردند که از برگزاری تظاهرات در آن روزها خودداری کند که البته تظاهرات پراکنده ای در زاهدان برگزار شد. در آن روزها، به خاطر برگزاری تظاهرات ضد رژیم، برخی از طرفداران و عناصر فریب خورده به بیت ایشان حمله ور شده و شیشه های بیت ایشان را شکستند.
مبارزه با فرقه ضاله بهائیت نیز از دیگر اقدامات ایشان بوده است. آیت الله کفعمی پس از انقلاب نیز علاوه بر فعالیت های سیاسی، به خدمات دینی و فرهنگی هم پرداخت.
این مجلد با 592 صفحه در سال 1392 توسط مرکز بررسی اسناد  تاریخی وزارت اطلاعات به چاپ رسیده است که فهرست اعلام و تصاویری از آیت الله کفعمی پایان بخش مطالب آن می باشد.

 
تعداد بازدید: 4552