کتاب و نشریه

روزی که خانم‌ها زیر چادرشان اسلحه بود - نگاهی دیگر به نامه نیمه خرداد


نامه نیمه خرداد کتابی مستند و خواندنی است که در شش فصل نگاهی جامع به پژوهشهای حوزه 15 خرداد داشته و مرجع مناسبی برای آگاهی مردم از مبنای شکل گیری انقلاب 57 است.
 یکی از کتاب های مستند و خواندنی تاریخ معاصر کشور که به واقعه 15 خرداد 1342 پرداخته «نامه نیمه خرداد» است که موسسه خانه کتاب با هدف آشنایی عموم مردم با کلیات این قیام و مسائل مربوط به آن در 160 صفحه منتشر کرده است.
این کتاب در شش فصل به قلم مجتبی سلطانی احمدی و رحیم نیکبخت میرکوهی به نگارش در آمده است و فصل اول آن با عنوان کلیات، وظیفه پردازش عناوینی همچون مروری اجمالی بر قیام 15 خرداد، 15 خرداد در کلام امام خمینی(ره)، 15 خرداد42 در کلام مقام معظم رهبری، دانشگاه و قیام 15 خرداد را بر عهده دارد.

در بخشی از این فصل می خوانیم:
«در باب خلاصه حوادث سال های ۱۳۴۱ و ۴۲ باید گفت که تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی، در کابینه اسدالله علم، عامل اصلی برانگیختن احساسات دینی مردم شد. امام خمینی و تعدادی از مراجع این لایحه را رویارویی علنی نظام حاکم با اسلام و قانون اساسی و عامل جدی تهدید استقلال مملکت و قرار دادن آن در معرض قبضه صهیونیست ها می دیدند و به آگاه سازی مردم از محتوای لایحه و مخالفت با آن پرداختند. سرانجام اسدالله علم، علی رغم مقاومت دو ماهه، مجبور به اعلام لغو این لایحه در 10 آذر 1341 شد.

لغو اجباری لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی وعدم توفیق در اجرای اصلاحات ارضی و بروز مخالفت های مختلف با آن، موجب شد که شاه این بار در تحقق اصلاحات مورد نظر خود، که آن را با عنوان انقلاب سفید (مشتمل بر شش اصل) اعلام کرد خواستار برگزاری همه پرسی برای اجرای این اصول شود.امام خمینی، در اعلامیه ها و نامه های متعدد، نگرانی خود را از این امر- که از آن به انقلاب سیاه تعبیر کرد- اظهار داشت و تاکید کرد که دشمنان اسلام می خواهند از راهی دیگر اغراض لایحه لغو شده انجمن های ایالتی و ولایتی را اجرا کنند و آن را مقدمه ای برای از بین بردن مواد مربوط به مذهب در قانون اساسی خواند که چون دولت متوجه شده که نمی شود با قوای مردم مقاومت کرد به رفراندوم اجباری روی آورده است.

پس از آن امام خمینی عید سال 1342 را عزا اعلام کرد و برگزاری جشن های نوروز تحریم گردید. به همین مناسبت در روز 2 فروردین و همزمان با شهادت امام صادق (ع) سخنرانیهای متعدد در مساجد قم برپا شد. همچنین در این روز واقعه تاریخی مدرسه فیضیه به وقوع پیوست. نیروهای امنیتی به جمع عزاداران در مدرسه فیضیه حمله برده و عده کثیری از طلاب را زخمی و به شهادت رساندند در پی این وقایع که به جریحه دار شدن عواطف دینی و ملی انجامید افکار عمومی به شدت متاثر و ملتهب و به تدریج زمینه برای قیام آماده شد. نکته مهم در این مرحله، تغییر لحن اعلامیه های مراجع بود، در این میان اعلامیه امام خمینی از همه شدید الحن تر بود. با فرا رسیدن محرم 1383 (3 خرداد 1342) مبارزه شدت گرفت. امام خمینی در سخنرانی تاریخی عصر عاشورای سال 1342 با شجاعت به انتقاد صریح از محمدرضا پهلوی و سیاست های ضد اسلامی و وطن فروشانه وی پرداخت. در پی این سخنرانی حماسی و سرنوشت ساز بود که حکومت به فکر تعرض به حریم مرجعیت افتاد. دستگیری امام خمینی در 15 خرداد مردم سراسر ایران را در حمایت از وی به صحنه آورد و جلوه ای از پیوند مردم و مرجعیت شیعه را آفرید که ریشه در باورهای عمیق دینی داشت...»

مولف در صفحات پایانی فصل اول اسامی تعدادی از شهدای قیام را برشمرده و گاهشمار قیام 15 خرداد پایان بخش مطالب این فصل است.
در فصل دوم با عنوان «۱۵خرداد، پانزده خرداد آفرین»، زندگینامه و فعالیتهای برخی از عناصر اصلی و موثر در قیام 15 خرداد از جمله حاج مهدی عراقی، طیب حاج رضایی، حاج صادق امانی، حجت الاسلام محمدتقی فلسفی، آیت الله طالقانی، عبدالکریم هاشمی نژاد، آیت الله دستغیب و... مرور می شود.
«15خرداد به روایت 15 سند» عنوان فصل سوم این مجلد است و در دل این فصل15 سند مربوط به واقعه 15 خرداد با موضوعاتی چون سخنرانی ها، تظاهرات، دستگیری ها، مجروحین، و شهدای قیام 15 خرداد به نمایش در آمده اند.
چهارمین فصل از کتاب با عنوان «15 خرداد در آئینه 15خاطره» به خاطرات بزرگانی چون: آیت الله مهدوی کنی، حجت الاسلام شیخ حسین انصاریان، حجت الاسلام محمود مرعشی نجفی، سید محمد بهاءالدینی و... که در تظاهرات و درگیری های 15 خرداد حضور داشته اند پرداخته است.

در این فصل خاطره ای از مرحوم حجت الاسلام سید محمد کوثری تحت عنوان (خانم ها زیر چادرشان اسلحه گرفته بودند) نقل شده است که مربوط به روز حادثه پانزدهم خرداد در قم است:
«وقتی که خبر دستگیری امام خمینی به مردم قم رسید مردم در حالیکه به صورت و بدنشان گل مالیده بودند به طرف صحن حضرت معصومه براه افتاده و قیام می کنند عده زیادی هم از زنان زیر چادرهایشان اسلحه گرفته بودند که اگر لازم شد به مردها بدهند تا مردها همان جا با طاغوت و کلانترها مبارزه را شروع کنند.»

«15 خرداد در آئینه 15 کتاب» عنوان فصل پنجم کتاب به معرفی آثاری چون قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، نقش روحانیت در قیام 15 خرداد، روزشمار 15 خرداد (1 /1 /1340 تا 31 /3 /1340) و.. می پردازد. نکته قابل تامل این است که تمامی کتابهایی که در این قسمت معرفی شده اند در سایت 15 خرداد۴۲ به تفصیل به آنها پرداخته شده است.

«15 خرداد، 15 محقق» تشکیل دهنده آخرین فصل و صفحات پایانی کتاب است. در این فصل نگارنده به معرفی محققین و پژوهشگران این حیطه پرداخته است. دراین معرفی ها به صورت مختصر و مفید علاوه بر زندگینامه افراد روزی که خانم‌ها زیر چادرشان اسلحه بود


خبر آنلاین
 
تعداد بازدید: 3989



آرشیو کتاب و نشریه

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.