مذاکرات آیت الله کمالوند با مأمور ویژه ساواک پیرامون اعزام طلاب برای خدمت سربازی 28/1/1342
موضوع : جلب طلاب بخدمت نظام وظيفه
محترما بعرض ميرساند. مأمور ويژه در تاريخ 28 /1 /42 در قم با آيتاله كمالوند ملاقات و پيرامون وضع روحانيون مذاكراتى بعمل آورده است. در اين ملاقات آيتاله كمالوند مطالبى درباره جلب طلاب علوم دينيه از طرف مراجع انتظامى بعنوان خدمت وظيفه اظهار داشته كه بشرح پائين باستحضار عالى مىرساند:
1ـ دراين موقع كهاعليحضرت همايون شاهنشاهى از لحاظ پاى بندى بمبانى مذهبى و پيشوائى شيعيان جهان در صدد بسط و استحكام اصول حقيقى مذهب اسلام و حفظ احترام روحانيون واقعى كه راهنماى مذهبى توده مردم هستند ميباشند دستگيرى بى موقع يك عده طلبه بنام مشمول نظام وظيفه باعث بيم و ياس آنها گرديده زيرا اغلب دستگير شدگان داراى وضعيت زير ميباشند.
الف. اولاً مأمورين شهربانى در تاريخ 24 /1 /42 بدون رسيدگى بسوابق آنها آنان را در خيابان و مساجد دستگير و بنظام وظيفه شهرستان تحويل دادهاند. در صورتى كه بين اين اشخاص هستند افرادى كه چندى قبل اداره نظام وظيفه با رسيدگى بمدارك آنها را معاف از خدمت تشخيص و بآنها برگ معافى داده است.
ب. افراد دستگير شده اعزامى همه كارت تحصيلى رسمى از اداره فرهنگ در دست دارند و طبق قانون نظام وظيفه تا موقعى كه بتحصيل اشتغال دارند معاف از خدمت ميباشند.
ج. عدهاى از مشمولين داراى زن و فرزند از متولدين 1313 كه قانونا متكفل شناخته شدهاند ميباشند.
د. مامورين نظام وظيفه در يك روز و در يك شهر بدون رسيدگى بسوابق و مدارك آنان عدهاى را بسربازخانه اعزام و عده مشابه آنها را مرخص نمودهاند. روى همين اصل اين فكر براى آنها پيش آمده كه اعليحضرت همايون شاهنشاهى در صدد كوبيدن روحانيون ميباشند.
ه . يك عده از طلاب دستگير شده را هنوز در قم نگاهداشتهاند ؛ نه بتهران ميفرستند و نه مرخص ميكنند و زن و بچه و پدر و مادر و اقوام آنها با حال رقت بار در خيابانهاى قم بگريه و زارى و شيون پرداخته احساسات بينندگان را بنفع خود تهييج مينمايند.
و. بقيه طلاب از ترس دستگيرى در خانههاى خود مخفى گرديدهاند.
2ـ افراد مرموزى حتى در لباس روحانيت از طرف جبهه ملى، مالكين، مديران جرايدى كه منتشر نميشود و افراد ناراضى فعاليت شديدى بنفع روحانيون و عليه دولت مينمايند. و روى اين اصل روحانيون قم بكلى مايوس گشتهاند، در صورتى كه دولت با اقتدارى كه داشته و دارد هر موقع بخواهد ميتواند عمل مشمولگيرى را انجام دهد و اقدام باين عمل حاد در حال حاضر باعث ميشود كه مخالفين شايع نمايند دولت با روحانيون عناد دارد و بعلاوه تحريك احساسات هم ميشود.
در خاتمه آقاى كمالوند اظهار داشتند فعلاً در قم بانتظار اوامر اعلام نظريه تيمسار درباره مشمولين ميباشند كه بتوانند باين جريانات خاتمه داده، شكاف عميقى كه حاصل شده بر طرف نمايند.
نظريه :
از بررسى مجموعه اطلاعات و اخبارى كه رسيده است چنين استنباط ميگردد كه بعد از واقعه مسجد فيضيه قم موضوعى كه بيشتر افكار روحانيون و اشخاص متدين را عليه دولت تحريك نموده است همين موضوع جلب طلاب علوم دينى بمنظور اعزام بسربازخانه ميباشد. طبقه روحانيون و معتقدين بآنان اين عمل را يك نو كينه توزى دور از عدالت نسبت بروحانيون تلقى نمودهاند و طبقه روشنفكر نيز چنين اعمالى را كه بلجاجت بيشتر شبيه است دور از شان دولت ميدانند و بالاخره مخالفين دولت هم همچنان از اين گونه تصميمات غير منطقى سوء استفاده نموده و سعى دارند اين عمل را مؤيد مخالفت مقامات عاليه و دولت با جامعه روحانيت و روحانيون جلوه دهند.
شهابى 3 /2
محترما در صورت تصويب در گزارش هفتگى منعكس گردد. 3 /2 /42
بعرض برسد 3 /2
تيمسار رياست فرمودند اقدام لازم بعمل آيد باين معنى كه تا 15 ـ 20 روز اينها را نگيرند اگر روحانيون ساكت شدند بكلى از سربازگيرى در بين طلاب صرف نظر خواهد شد والاّ دو مرتبه شروع ميشود دستورات لازم را نيز به سرتيپ نشاط دادند. 7 /2