کتاب و نشریه
شرح مبارزات برای کودکان و نوجوانان
آوا مجد
26 آبان 1395
«روح‌الله از تولد تا تبعید»* عنوان یکی از کتاب‌های مجموعه «تاریخ انقلاب» است که به گروه سنی کودکان و نوجوانان اختصاص دارد. این کتاب، که زبانی ساده را دارا است، مخاطب خود را با زندگی‌نامه و مبارزات سیاسی امام خمینی(ره) از تولد تا تبعید ایشان به عراق آشنا می‌کند. «خوش آمدی روح‌الله»، «به دنبال استاد»، «درجه اجتهاد»، «مبارزات سیاسی»، «لایحه کاپیتولاسیون»، «تبعید به ترکیه»، «تبعید به نجف» و «ارتباط با ایران»، عناوین فصل‌های این کتاب است.
فیضیه قم و 15 خرداد
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در جریان انقلاب اسلامی و در سال‌های نخست دهه 1340 رخ داد، فاجعه فیضیه قم بود که در کتاب «روح‌الله از تولد تا تبعید» در بخشی با عنوان «فیضیه در خاک و خون» شرح داده شده است: «فروردین 1342 است. نظامیان شاه به فیضیه قم حمله می‌کنند. طلبه‌ها مقاومت می‌کنند. شعار یا مرگ یا خمینی در و دیوار فیضیه را می‌لرزاند. نظامیان درها را می‌شکنند. طلبه‌ها را از طبقات بالا به پایین پرت می‌کنند. با چاقو و چماق به جانشان می‌افتند و آنها را مجروح و شهید می‌کنند. فیضیه به خاک و خون کشیده می‌شود.»
در این کتاب، ماجرای دستگیری امام خمینی(ره) توسط سربازان گارد حکومت پهلوی از قول همسر امام خمینی(ره) بازگو می‌شود: «آن شب در خانه صدای همهمه پیچیده بود که ناگهان به در خانه لگد زدند. ما همه در حیاط خوابیده بودیم. آقا رفتند و گفتند: لگد نزنید، آمدم. بعد عبا و قبایشان را پوشیدند. آنها هم در را شکستند و هجوم آوردند داخل خانه و ایشان را بردند. آقا، چند روزی در یک منزل مسکونی بازداشت بودند. بعد ایشان را به زندان قصر منتقل کردند. ده الی دوازده روز در زندان قصر بودند و در این مدت نمی‌گذاشتند حتی برایشان غذا ببریم.»
عواقب این دستگیری، خروش مردم و واقعه 15 خرداد 1342 بود: «صبح که شد، مردم قم خبر دستگیری آیت‌الله خمینی را شنیدند و به خیابان‌ها ریختند و دست به تظاهرات زدند. شعار یا مرگ یا خمینی، در و دیوار شهر را می‌لرزاند. نظامیان در قم شروع به قتل عام کردند و ده‌ها نفر را به خاک و خون کشیدند. خبر کشتار به تهران رسید. تهران به اعتصاب کشیده شد. بازار تعطیل شد.»
در کتاب به این موضوع اشاره شده است که پس از دستگیری امام خمینی(ره)، تظاهرات مردم در روز 16 خرداد و روزهای بعد هم ادامه داشت. مغازه‌ها تعطیل بود و فقط نانواها به خاطر مردم نان می‌پختند تا این‌که پسر امام خمینی(ره) و بسیاری از علما اطلاعیه دادند و از کسبه خواستند تا مغازه‌ها را باز کنند.
لایحه کاپیتولاسیون، سخنرانی و تبعید امام خمینی(ره)
لایحه کاپیتولاسیون نیز اعتراض و واکنش امام خمینی(ره) را برانگیخت. در کتاب «روح‌الله از تولد تا تبعید»، درباره مواد این لایحه چنین توضیح داده شده است: «شخص مامور سیاسی مصون است و به هیچ وجه نمی‌توان او را بازداشت یا توقیف کرد. محل اقامت خصوصی مامور سیاسی مانند اماکن ماموریت سیاسی مصون و مورد حمایت خواهد بود. مامور سیاسی به جز موارد جزئی از پرداخت تمام عوارض شخصی یا مالی یا شهری یا مملکتی یا منطقه‌ای معاف است.»
برادر امام خمینی(ره) وقتی از این لایحه مطلع شد، ایشان را هم در جریان قرار داد. امام خمینی(ره) در واکنش به این لایحه در قم سخنرانی کردند که متن آن نیز در کتاب موجود است: «قانونی در مجلس بردند. در آن... تمام مستشاران نظامی آمریکا با خانواده‌هایشان، با کارمندهای فنی‌شان، با کارمندهای اداریشان، با خدمه‌شان، با هر کس که بستگی به آنها دارد... از هر جنایتی که بکنند مصون هستند! اگر یک خادم آمریکایی... مرجع تقلید شما را در وسط بازار ترور کند... پلیس ایران حق ندارد جلوی او را بگیرد!»
این سخنرانی به دستگیری امام خمینی(ره) و تبعید ایشان به ترکیه منجر شد.
در کتاب «روح‌الله از تولد تا تبعید»، این اتفاق از زبان سید احمد خمینی؛ دومین پسر امام نیز بیان شده و پس از این موضوع، می‌توان مطالبی مانند «دستگیری فرزند»، «تبعید به نجف»، «همه‌جا سنگر مبارزه»، «ارتباط با ایران» و «حکومت اسلامی» نیز خواند.
کتاب «روح‌الله از تولد تا تبعید»، یکی از کتاب‌های مجموعه «تاریخ انقلاب» است که برای گروه سنی کودکان و نوجوانان تدوین شده. در دو جلد دیگر این مجموعه، شکل‌گیری انقلاب اسلامی در سال‌های 1356 و 1357 و فراز و نشیب‌های انقلاب تا پیروزی در 22 بهمن 1357 روایت می‌شود. در سایر مجلدات نیز وقایع سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیان می‌شود.
کتاب «روح‌الله از تولد تا تبعید»، بر اساس مخاطب خود، ویژگی‌هایی را که باید برای کتاب‌های این گروه سنی داشته باشد، دارا است. متن کتاب، ساده و قابل فهم است. موضوعاتی که به نظر می‌آید باید بیشتر برای این گروه سنی توضیح داده شود، شرح و بسط داده می‌شود تا به آسانی قابل فهم باشد. «روح‌الله از تولد تا تبعید»، دارای تصویرگری است تا مخاطب کودک و نوجوان را به خود جذب کند. این کتاب همچنین با توجه به طیف مخاطبانش، حجمی اندک دارد.
*روح‌الله از تولد تا تبعید، زیر نظر شورای نویسندگان و با اهتمام محمدرضا شمس، تهران: نشر تاریخ فرهنگ، 48 ص، چاپ دوم: 1378
تعداد بازدید: 5894
آرشیو کتاب و نشریه
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
