ادب و هنر
مطلع شعر نهضت 15 خرداد
دکتر محمدباقر نجف‌زاده بارفروش(م.روجا)
16 بهمن 1395
امام خمینی(ره) (1281 ـ 1368 خورشیدی) به عنوان رهبر و بنیان‌گذار نهضت اسلامی، خود مطلع انقلاب اسلامی است و یکی از یا نخستین شاعر نهضت 15 خرداد. شعر «انتظار» آن بزرگ‌مرد این‌گونه است:
از غم دوست در این میکده فریاد کشم
دادرس نیست که در هجر رُخش داد کشم
داد و بیداد که در محفل ما، رندی نیست
که بَرَش شکوه برم، داد ز بیداد کشم
شادیم داد، غمم داد و جفا داد و وفا
با صفا منّت آن را که به من داد، کشم
عاشقم، عاشق روی تو، نه چیز دگری
بار هجران و وصالت به دل شاد کشم
در غمت ای گل وحشی من ای خسرو من!
جور مجنون ببرم، تیشه فرهاد کشم
مُردم از زندگی بی‌تو - که با من هستی
طرفه سرّی است که باید بر استاد کشم
سال‌ها می‌گذرد، حادثه‌ها می‌آید
انتظار فرج از نیمة خرداد کشم
شعر «انتظار» امام انقلاب اسلامی رحمه‌الله علیه در هفت بیت، رو به سمت و سبک عراقی است. با توجه به مصرع پایانی «انتظار فرج از نیمه خرداد کشم» و نسبتی که می‌توان بین آن و واقعه 15 خرداد 1342 برقرار کرد، به نظر می‌رسد از سروده‌های‌شان، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی باشد، اما در دیوان‌شان / ص352، چاپ 28، مورخ بهار 1379 (چاپ اول 1378) آمده است: «از سروده‌های حضرت امام(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی.»
شعر امام(ره) به عنوان نخستین یا مطلع شعر نهضت 15 خرداد ماه سال 1342 از حیث پیام و بیان سرشار از گفتنی‌هاست. شعر در بحر «رَمَل مُثَّمن مَخْبُون محذوف» و وزن فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فَعَلُنْ(Fáelaton → Faaláton → Faaláton → Faelon) بهشمار می‌آید. قافیة آن «فریاد»، «داد» و... و «الف» ردیف اصلی و «د» حرف «روی» و «کشم» ردیف شعری است.
در آن می‌توان عناصر دیگر شعری را هم جست‌وجو کرد. تلفیق میان عرفان و مباحث سیاسی یک نگاه و نگره درخوری است.
زبان و بیان شعر «انتظار» امام خمینی(ره) ساده و روان و کم‌دشوار است. البته صنایع لفظی و معنوی چون صنعت پارادوکس (تضاد و طباق)، مراعات‌النظیر و ایهام و تناسب و... هم در آن متجلّی است.
تعداد بازدید: 5417
آرشیو ادب و هنر
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
