دانشجویان: تا مرگ شاه خائن نهضت ادامه دارد

جعفر گلشن روغنی

16 خرداد 1397

در 16 خرداد 1342 در حالی که در تهران حکومت نظامی برقرار بود، تظاهرات مردمی متعددی برپا گردید. از جمله بنابر گزارش مأموران ساواک وضعیت دانشگاه تهران و دانشجویان آن چنین بود:

ساعت 8:30 ـ گروهی از دانشجویان دانشکده حقوق که تعدادشان بین هشتاد تا یکصد نفر‌ است به سمت دانشکده فنی و دانشکده‌های دیگر دانشگاه تهران در حال حرکتند. تعدادشان رو به افزایش است و احتمال می‌رود در داخل دانشگاه دست به تجمع بزنند. افزون بر این تجمع حدود دویست نفر از دانشجویانی که از نیم ساعت پیش در مقابل دانشکده پزشکی و دندان‌پزشکی اجتماع کرده‌اند، ادامه دارد. این تعداد از دانشجویان در مورد اقدامات دولت [حکومت پهلوی] و مقامات بالارتبه کشور با هم گفت‌وگو می‌کنند. از بین آنها شعارهای مخالف نیز به گوش می‌رسد. مثلاً شعار «تا مرگ شاه خائن نهضت ادامه دارد» را چند تن از آنان سر می‌دهند. تعدادشان در حال افزایش است.[1] عده‌ای از قوای انتظامی وارد محوطه دانشگاه شدند و پلاکاردهایی را با خود حمل می‌کردند که روی آنها شعار نوشته و بر درِ ورودی دانشگاه نصب شده بود. به دنبال آن دانشجویان به تدریج در محوطه دانشگاه اجتماع کرده سپس به سمت خیابان شرقی دانشگاه و تخت جمشید به حرکت درآمدند. آنان در محل یادشده شعار‌«مرده باد شاه» را سر دادند. شمار این عده بعد از مدتی به حدود چهارصد نفر رسید.

ساعت 8:35 ـ در حدود دویست نفر از دانشجویان دانشگاه تهران مقابل دانشکده پزشکی اجتماع کردند و در مورد اقدامات دولت و مقامات عالیه کشور سخنرانی نموده، شعارهایی سر می‌دهند. جمعیت حاضر در این محل لحظه‌به‌لحظه زیادتر می‌شود... حدود پانصد دانشجو هم از دانشکده علوم به سمت درِ جنوب در حال حرکت‌اند که هرلحظه تعدادشان روبه تزاید است. همچنین دانشجویان رشته‌های حقوق و فنی و پزشکی کلاسهایشان را تعطیل نموده، با دادن شعار «تا مرگ شاه خائن نهضت ادامه دارد» به تظاهرات می‌پردازند.

ساعت 9:00 ـ تعداد دانشجویانی که در دانشکده‌های حقوق و فنی و پزشکی اجتماع کرده‌اند به بیش از پانصد نفر رسیده است. آنان همچنان با سردادن شعارهایی خواهان نابودی و مرگ شاه خائن هستند. در دانشکده پزشکی حتی یک نفر کارمند نمانده، محل را ترک کرده‌اند. آنان که به حال تظاهرات درآمده‌اند از دانشکده علوم گذشته به سمت جنوب دانشگاه در راه هستند. هرلحظه تعدادشان زیادتر می‌شد که در دقایقی بعد به حدود هزار نفر رسید. آنان تا جلو دانشکده زبان شعارهای تندی علیه شاه دادند.

ساعت 9:10 ـ حدود دویست تن از دانشجویانی که به صورت راهپیمایی به سمت درِ جنوبی دانشگاه تهران راه افتاده بودند، توانستند از آن در خارج شوند. اما با دیدن قوای انتظامی مستقر در آن حوالی [و این] که ممکن است مضروب شوند، مجدداً به داخل دانشگاه بازگشته، درها را بستند. بعد از لحظاتی نگهبانان دانشگاه درها را بازکردند و در محل استقرار یافتند.

ساعت 9:25 ـ جمعی از دانشجویان در مقابل دانشکده علوم تجمع کرده، یکی از آنان به نام هاشم سلطانی دیگران را دعوت به تظاهرات می‌کند. شعارهایی با مضمون «مرگ بر شاه خائن، نهضت ادامه دارد، مرگ بر دیکتاتورها» ادامه دارد. به این گروه از دانشجویان، مردمی که در بیرون از دانشگاه در حال تردد بودند، اضافه شدند و آنان هم شعارهای ضد حکومتی سردادند. چندی بعد تعدادی از دانشجویان از سمت درِ جنوبی دانشکده وارد محوطه شدند و اعلام کردند که پلیس به داخل دانشگاه آمده است. دانشجویان هم با شنیدن این خبر فوراً پا به فرار گذاشتند و جلو دانشکده را تخلیه کردند.

ساعت 10:00ـ با استقرار پلیس در جلو درِ دانشگاه، وضعیت داخلی دانشگاه آرام، و رفت‌وآمد در خیابانهای آن به حال عادی بازگشت.

ساعت 11:40 ـ از طرف کمیته دانشگاه وابسته به جبهه ملی به افراد دانشجو دستور داده شده که حتی‌الامکان در بین تظاهرکنندگان نفوذ نموده رهبری آنها را به عهده بگیرند.

ساعت 17:00 ـ وضع دانشگاه تهران کاملاً آرام است و چون از رادیو اعلام شده که دانشجویان می‌توانند از روز شنبه برای گذراندن امتحانات یا ادامه تحصیل به دانشگاه مراجعه کنند عده‌ معدودی از آنان در محوطه دانشگاه مشغول مطالعه هستند که از امتحانات نمانند.

ساعت 18:30 ـ حدود شصت تن از دانشجویان دانشگاه که به جبهه ملی وابستگی دارند به صورت دسته‌های پنج تا ده نفری درآمده، به حالت جداجدا و به سرپرستی سه تن از دانشجویان دانشکده ادبیات به نامهای خسروفیض، نیکدل و شاملو مشغول زمینه‌سازی برای برگزاری تظاهرات و اجتماعات هستند. آنان در نظر دارند اگر به این هدفشان دست نیافتند به طرف خیابان شاه بروند.

ساعت 19:00 ـ هر یک از دانشجویان که داخل دانشگاه می‌شوند چند نفر همراه دارند. مأموران احتمال می‌برند که دانشجویان با استفاده از تاریکی شب تظاهراتی را راه بیندازند.

 
تعداد بازدید: 1608