نامه فضلا و مدرسین حوزه علمیه قم به دولت پهلوی

جعفر گلشن روغنی

08 مهر 1397

در ایامی که امام خمینی، آیت‌الله سیدحسن قمی و آیت‌الله بهاءالدین محلاتی از سوی حکومت پهلوی در حبس خانگی به سر می‌بردند و مراجع تقلید و علمای طراز اول بسیاری از شهرها به تهران مهاجرت کرده بودند تا در مقابل اقدامات دولت وقت و حکومت مبارزه‌ای مشترک و مؤثر در پیش گیرند، نامه‌ای به امضای 76 نفر از روحانیون درجه اول قم با عنوان «نامه سرگشاده فضلا و مدرسین حوزه علمیه قم به هیئت دولت» در 8 مهر 1342 منتشر شد. در ابتدای این نامه دو صفحه‌ای آمد که: «با فرا رسیدن سال تحصیلی، بار دیگر فضلا و محصلین از نقاط مختلف به حوزه علمیه قم مراجعت کرده و آماده شروع درس و بحث شده‌اند.» سپس بیان شد که: «برای ملت ایران روشن شده است که حوزه علمیه قم سنگر مبارزه رجال دین و حامیان قرآن علیه بی‌دینی ظلم و استبداد است و نباید آن را خالی گذاشت... تاریخ ایران و مخصوصاً حوادث اخیر به خوبی نشان می‌دهد که روحانیت ایران و مخصوصاً حوزه علمیه قم چه نقش مهمی در حفظ استقلال کشور داشت و در تمام مواقعی که نیروهای مملکت دچار تزلزل و ضعف شده بود، روحانیت با تمام قوا در برابر بیگانگان ایستاده، در مواقعی که بسیاری از مأمورین خائن و عده‌ای از مالکین و فئودالهای بزرگ با ایجاد ناراحتی‌ها قهراً عامل نشر کمونیسم بودند، نیروی روحانیت یگانه حافظ مملکت بود و با استفاده از نفوذ و معنوی خود، ایران را از این خطر قطعی نجات داد. بنابراین جای تعجب نیست اگر دیده شود که استعمارگران خارجی و مزدوران داخلی آنان، به جنگ روحانیت برخاستند... متأسفانه با همه سوابق و خدمات نامبرده، دولت ایران وضع حوزه علمیه قم را متزلزل و پس از چند حمله بالاخره مرجع تقلید شیعه حضرت آیت‌الله خمینی ادامه‌الله ظله را به جرم دفاع از دین و آزادی بازداشت نموده و احساسات ملت مسلمان ایران را برانگیخت و به دنبال آن مسلمانان ایران با اعتصابهای بی‌سابقه و تظاهرات کم‌نظیر و فرستادن هزاران طومار و تلگراف، آزادی معظم‌له و تأمین هدفهای روحانیت را خواستار شدند. حوزه علمیه قم از بازداشت حضرت آیت‌الله خمینی مدظله سخت ناراحت و چند هزار طلاب در نگرانی شدیدی به سر می‌برند و به دولت اخطار می‌کنند که هرچه زودتر باید رفع مزاحمت از معظم‌له بشود و نیز حضرت آیت‌الله محلاتی و حضرت آیت‌الله قمی دامت برکاتهم و سایر افرادی را که در نتیجه حمایت از دین و آزادی بازداشت شده‌اند، آزاد کند و پیش از این احساسات مسلمانان را جریحه‌دار نسازد. حوزه علمیه قم انتظار دارد هرچه زودتر حضرات آیات‌الله آقای میلانی و آقای شریعتمداری و آقای نجفی [مرعشی] ادام‌الله ظلهم با همراهی حضرت آیت‌الله خمینی مدظله به قم تشریف آورده و به اتفاق حضرت آیت‌الله گلپایگانی ادام‌الله ظله و سایر علمای اعلام دامت برکاتهم همچنان به دفاع از حریم مقدس قرآن و دین بپردازند...». نام برخی از روحانیون شناخته شده که در پای این نامه آمده عبارت است از: علی مشکینی، حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی، ابوالقاسم خزعلی، احمد آذری قمی، مهدی حائری، ابراهیم امینی، جعفر سبحانی، علی احمدی میانجی، احمد جنتی، صادق خلخالی، یحیی انصاری شیرازی، مجتبی طهرانی، ضیاءالدین حسینی اشکوری، علی‌اصغر مرواید، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمدرضا سعیدی، جواد علم‌الهدی، محمدتقی مصباح‌یزدی، محمد مؤمن، محمدرضا توسلی، سیدهادی خسروشاهی، عباس محفوظی، مهدی شاه‌آبادی، حسین ابراهیمی و رضا استادی.

* اسناد انقلاب اسلامی، ج3،تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1374ش،ص 104 ـ 106؛ سیر مبارزات یاران امام ‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ج2(1 مرداد 1342 – 28 مهر 1343)، تهران، 1393ش، ص 80 ـ 83.

 
تعداد بازدید: 896