نهضت امام خمینی
نگرانی ساواک از فعالیت‌های روحانیون علیه انتخابات مجلسین
زهرا رنجبر کرمانی
02 شهريور 1400
در تاریخ 2 /6 /1342 ساواک تبریز گزارشی به شرح زیر برای ساواک تهران فرستاده، در خصوص برخورد با روحانیون مخالف انتخابات کسب تکلیف می‌کند:
«پس از انتشار اعلامیه‌های سه نفر از مراجع تقلید[1] دو نفر از وعاظ به نام انزابی و ناصرزاده به دستور میرزا محمدعلی قاضی طباطبایی و میراز عبدالله مجتهدی مردم را در مساجد جمع و اعلامیه‌های منتشره را به مردم قرائت و آنان را تحریک به عدم شرکت در انتخابات[2] می‌نمودند و چنین تصمیم گرفته‌اند که این جریان را هر روز تجدید نمایند، روی این اصل ساعت 8:00 امروز کمیته مبادله اطلاعاتی در استانداری تشکیل و تصمیم گرفته شد نظر به اینکه این عمل و سایر اعمال روحانیون اثر سوئی در بین مردم خواهد داشت و اگر شدت عملی انجام نگیرد آقایان جری‌تر شده و همه روزه حوادثی ایجاد خواهند کرد که ممکن است عواقب وخیمی داشته باشد، بنابراین نظر داده می‌شود که آقایان حاجی میرزا عبدالله مجتهدی، میرزا محمدعلی قاضی طباطبایی، سیداحمد میرزاحسن ناصرزاده، محمدحسین انزابی و میرزا محمدعلی انگجی که محرکین اصلی هستند به مرکز اعزام شوند. گرچه این عمل عکس‌العمل شدیدی در بین بازاریان و مردم خواهد داشت و حتی ممکن است منجر به بستن بازار و تصادفاتی بشود، ولی اگر بیشتر از این با آقایان مدارا و فرصت تحریکات داده شود، به تجری آنان افزوده و چه بسا ممکن است عواقب ناگوارتری پیش آید، در نتیجه قرار شد موضوع این صورت جلسه از نظر حفظ سیاست کلی کشور از طرف ساواک به مرکز گزارش وکسب تکلیف گردد...»[3]
گفتنی است دولت اسدالله علم پس از تعطیلی بیش از دوساله مجلسین به بهانه مخالفت نمایندگان زمین‌دار با برنامه اصلاحات ارضی، درصدد برگزاری انتخابات برآمد تا بدین وسیله از مخالفان سلب بهانه کرده و چهره‌ای دموکرات از حکومت ایران به نمایش گذارد. اعلام برگزاری انتخابات در شرایط زمانیِ پس از انتقال امام خمینی از زندان به حصر خانگی و صدور اعلامیه ساواک مبنی بر تفاهم میان روحانیت و دولت در 12 مرداد، تلاشی برای جلب افکار عمومی و نیروهای مذهبی بود چرا که اعمال خشونت و سرکوب نیروهای مبارز به‌ویژه کشتار 15 خرداد بر مشروعیت نظام ضربه سختی وارد کرده بود، اما مراجع تقلیدی که به عنوان رهبران نهضت روحانیت شناخته شده بودند با آگاهی از مقاصد حکومت در برگزاری انتخابات، با صدور اعلامیه برای افشای ماهیت صوری و نمایشی آن تلاش بسیار کرده و انتخابات را تحریم نمودند.[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1] منظور آیات میلانی، مرعشی نجفی و قزوینی است که اعلامیه‌هایی مبنی بر حرمت شرکت در انتخابات به سبب فقدان آزادی و خفقان حاکم بر جامعه صادر کرده بودند. (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 4، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1380، ص 80)
[2] منظور انتخابات مجلسین شورای ملی و سناست که قرار بود در 26 شهریور برگزار شود.
[3] قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 4، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1380، ص 81.
[4] روح‌بخش، رحیم، «بررسی تحریم انتخابات دوره 21 مجلس شورای ملی از سوی مراجع تقلید در سال 1342 شمسی»، پیام بهارستان. زمستان 1389، ش 10، ص 376 - 392.
تعداد بازدید: 798
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
