نهضت امام خمینی
دیدگاه منفی مردم نسبت به اسدالله علم
زهرا رنجبر کرمانی
28 آذر 1400
اسدالله علم پس از استعفای علی امینی در تیرماه 1341 به نخست‌وزیری رسید. وی که در سال‌های 1329-1332 از نزدیک‌ترین یاران شاه بوده در کودتای 28 مرداد نقش فعالی داشت، از آغاز دهه 40 بزرگترین بازیگر دربار پهلوی بود. با شروع نخست‌وزیری علم، به دستور شاه کمیسیون 3 نفره‌ای به ریاست علم و با شرکت حسین فردوست و منصور تشکیل شد که وظیفه تعیین نمایندگان مجلس را بر عهده داشت. فعالیت این کمیسیون غیر رسمی و پنهانی در طول نخست‌وزیری هویدا نیز ادامه داشت و در واقع در تمام این دوران طولانی، علم نمایندگان مجلس را تعیین می‌کرد.[1] علم که سال‌های متمادی در دربار بوده خود را غلام جان‌نثار و خانه‌زاد شاه[2] می‌نامید، در تحکیم پایه‌های دیکتاتوری شاه گام‌های بلندی برداشت. با آمدن او اختناق شدیدی حاکم و امکان فعالیت سیاسی محدود شد. تعرض آشکار به قانون اساسی و مذهب رسمی کشور در جریان تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در مهر 1341 و تلاش برای به انجام رسیدن اصلاحات شاهانه با برگزاری رفراندوم فرمایشی در بهمن 1341 از عوامل برانگیخته شدن احساسات اقشار مختلف مردم به تبعیت از نظر علمای دینی برضد او بود. هتک حرمت روحانیت با حمله به مدرسه فیضیه قم در فروردین 1342و نهایتاً سرکوب قیام 15 خرداد، علم را نزد مردم مسلمان منفورتر کرد. گزارشی از ساواک به تاریخ 28 /9 /1342 مؤید این واقعیت است:
«برابر اطلاع در محافل شایع گردیده که آقای علم نخست‌وزیر چون حس بدبینی مردم را نسبت به خود احساس می‌کند از این نظر کمتر در اجتماعات شرکت می‌نماید. ضمناً اظهار نظر گردیده در تالار فرهنگ به محض اینکه سخنرانی ایشان به اتمام رسیده دیگر به جای خود مراجعت نکرده و فوراً از درب اختصاصی تالار با تردید و ترس خارج شده‌اند و نیز در باشگاه افسران به محض اینکه صحبتشان پایان یافته با اینکه می‌بایست تا هنگامی که والاحضرت[!] شاهپور غلامرضا حضور دارند حضور داشته باشند، مع‌الوصف باشگاه را ترک گفته‌اند. عده‌ای از طبقات مردم عقیده دارند چنین نخست‌وزیری قادر به اداره امور نمی‌باشد.»[3]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1369، ص 238 – 240.
[2]. مدنی، سیدجلال‌الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 1، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1361، ص 373.
تعداد بازدید: 676
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
