نهضت امام خمینی
ترور حسنعلی منصور
زهرا رنجبر کرمانی
01 بهمن 1400
هیئت مؤتلفه اسلامی در سال 1342 از ائتلاف سه هیئت فعال در بازار به نام‌های هیئت مسجد امین‌الدوله (بازار دروازه)، هیئت مسجد شیخ علی و هیئت اصفهانی‌ها تشکیل شد.[1] و در 15 خرداد 1342 حضور جدی داشت.[2] پس از تبعید امام خمینی به ترکیه به سبب اعتراض به تصویب قانون استعماری کاپیتولاسیون، هیئت مؤتلفه بر آن شد تا فعالیت خود را از صرف آموزشی - تبلیغی خارج کرده، به صورت سازمان سیاسی - نظامی به فعالیت ادامه دهد. به این ترتیب شاخه نظامی به این هیئت اضافه شده، در اولین گام و از همان روز تبعید امام، ترور نخست‌وزیر وقت حسنعلی منصور در دستور کار قرار گرفت.[3] صبح روز اول بهمن 1343 منصور در مقابل مجلس شورای ملی هدف گلوله محمد بخارایی قرار گرفته[4]، پنج روز بعد درگذشت.[5] عملیات در سالگرد غزوه بدر (17 رمضان) انجام و بدر نامیده شد.[6]
علاوه بر محمد بخارایی، رضا صفار هرندی و مرتضی نیک‌نژاد نیز در این عملیات دست داشتند. عاملان پشت پرده این ترور نیز اعضای دیگرِ گروه یعنی دو برادر صادق و هاشم امانی، مهدی عراقی و اندرزگو بودند. سه نفر نخست به اعدام محکوم شدند و به رغم اعتراض برخی از علما این حکم در 26 خرداد 1344 اجرا شد. بقیه افراد نیز به حبس‌های طولانی مدت محکوم گردیدند.[7] بخارایی در وصیت‌نامه خود اهانت به روحانیت از طرف حکومت، تصویب کاپیتولاسیون و به نتیجه نرسیدن مبارزات غیرمسلحانه را از جمله دلایل کشتن منصور عنوان کرده بود.[8]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. روح‌بخش، رحیم، «از فدائیان تا مؤتلفه»، زمانه، اسفند 1386، ش 66، ص 41 – 48.
[2]. عیوضی، محمدرحیم و محمدجواد هراتی، درآمدی تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران، قم: دفتر نشر معارف، 1396، ص 106 – 107.
[3]. مدنی، سیدجلال‌‌الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 2، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1361، ص 101.
[4]. اطلاعات، س 39، پنجشنبه اول بهمن 1343، ش 11594.
[5]. اطلاعات، شماره فوق العاده، چهارشنبه هفتم بهمن 1343.
[6]. کرامت، فرهاد، «در مسیر تاریخ: تاریخچه تشکیل و فعالیت حزب مؤتلفه اسلامی»، زمانه، اسفند 1386، ش 66، ص 58 - 64، ص 61.
[7]. جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی - سیاسی ایران، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1382، ص 194.
[8]. کرامت، همان، ص 61.
تعداد بازدید: 536
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
