16 بهمن 1400
ساواک در گزارشی با موضوع «حوزه علمیه قم» به تاریخ 16 بهمن 1342 مینویسد:
«محمد قریشی بازرگان اظهار داشته: روزی که آیتالله بروجردی فوت کرد برای اداره حوزه علمیه قم فقط آیتالله گلپایگانی، شریعتمدای، مرعشی و خوانساری قبول کردند هر یک مبلغی بین 60 تا 90 هزار تومان در ماه بپردازند و آیتالله خمینی اصولاً چون پولی در اختیار او قرار نمیگرفت اداره قسمتی از مخارج حوزه علمیه را برعهده نگرفت، ولی اکنون وضع بطوری شده که آیتالله خمینی ماهیانه 200 هزار تومان مخارج حوزه علمیه قم را میپردازد و این امر نشان میدهد که بیش از دیگر روحانیون مورد وثوق و احترام مردم شده است...».[1]
گفتنی است مرجعیت امام خمینی 5 سال قبل از رحلت آیتالله بروجردی با ارائه فتاوایی بر کتاب عروهالوثقی و نگارش حاشیه بر کتاب وسیله النجاه آیتالله اصفهانی مطرح شده بود،[2] با وجود این ایشان در زمان حیات آیتالله بروجردی بمنظور حفظ وحدت و اقتدار مرجعیت، سکوت اختیار کرده، تابع نظرات مقام عالی مرجعیت بود. رحلت آیتالله بروجردی این فرصت را به امام داد تا افکار و عقاید سیاسی خود را آشکارا ابراز کند.[3] در آن مقطع تاریخی دینداران نوگرای جوان حوزوی و دانشگاهی و بازماندگان جریانات سیاسی دهه قبل اعم از ملی و مذهبی، به انتخاب مرجعی با برخورداری از مواضع سیاسی علاقه داشتند. موضعگیری قاطع امام در آغاز دهه 40 علیه بانیان و تصویبکنندگان لوایح خلاف شرع و قانون اساسی استقبال چشمگیر این گروه را به دنبال داشت.[4] این امر بویژه از آن جهت مهم بود که گروه وسیعی از روحانیون به دلیل ترس از طرد از سوی جامعه روحانیت به اتهام آخوند سیاسی بودن، از دخالت در امور سیاسی امتناع میکردند، اما طرد یک مرجعِ تقلیدِ موافقِ مداخله در سیاست از جامعه روحانیت ممکن نبود.[5]
پینوشتها:
[1]. پایگاههای انقلاب اسلامی، مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1380، ص 130.
[2]. روحبخش، رحیم، 1380، «میراث آیت الله بروجردی»، فصلنامه گفتگو، 1380، ش 32، ص 7 – 36.
[3]. همان، ص 26.
[4]. همان، ص 30 -31.
[5]. اشرفی، اکبر، 1382، «نقش مرجعیت در رهبری سیاسی امام خمینی»، پژوهشنامه متین، 1382، ش 21، ص 5 – 26.
تعداد بازدید: 713