نهضت امام خمینی
اصلاحات ارضی، در خدمت ایرانیان یا آمریکا؟
زهرا رنجبر کرمانی
20 بهمن 1400
در ابتدای دهه 1960 م. به دلیل ناتوانی حکومت‌های نظامی و دیکتاتورهای مورد حمایت آمریکا - که غالباً با کودتای سازمان سیا بر سر کار آمده بودند - ترس از انقلاب‌های مردمی و ملی و سقوط دولت‌های دست‌نشانده به دست شوروی، بازنگری و تجدیدنظر در سیاست‌های خارجی آمریکا مورد توجه مقامات این کشور قرار گرفت. کندی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و با توجه به شرایط و اوضاع و احوال کشورهای تحت سلطه آمریکا در سخنرانی‌های انتخاباتی و نطق‌های خود در سنا به ارائه راهبردها و سیاست‌های نوینی پرداخت که پس از انتخاب او به ریاست جمهوری به صورت «سیاست‌های جدید آمریک» مطرح شد. هدف این سیاست‌ها که «اتحاد برای پیشرفت» نامیده شدند، اجرای اصلاحات از بالا به پایین، جلوگیری از انقلاب قهرآمیز مردمی و توسعه نفوذ شوروی در کشورهای زیر سلطه و متضمن تقسیم اراضی بین کشاورزان، توسعه بهداشت و آموزش و دادن خدمات رفاهی به مردم فقیر بود. سیاست‌های جدید به دلیل شکست سیاست‌های سرکوبگرانه و نظامی‌گری آمریکا، افزایش فاصله طبقاتی و نفرت روزافزون از آن کشور به عنوان علت تمامی بدبختی‌ها و نابسامانی‌ها در کشورهای تحت سلطه اتخاذ شده بود. ایجاد طبقه متوسط، راه‌اندازی صنایع وابسته مونتاژ و گسترش اقتصاد مصرفی از جمله اهداف اصلی طرح «اتحاد برای پیشرفت» در بعد اقتصادی بود، چراکه لازمه رونق اقتصاد سرمایه‌داری داشتن بازار مصرف گسترده و قدرت خرید بیشتر اکثریت مردم است. بسیاری از اقدامات، برنامه‌ها و به طور کلی سیاست‌های حکومت پهلوی در فاصله سالهای 1339 - 1357 با سیاست‌های جدید آمریکا انطباق کامل داشت.[1]
در تعقیب اهداف یاد شده در 20 بهمن 1340 چستر باولز مشاور رئیس‌جمهور وقت آمریکا وارد تهران شده، در بدو ورود در فرودگاه مهرآباد به تمجید از اصلاحات ارضی پرداخت!:
«برنامه اصلاحات ارضی ایران عکس‌العمل بسیار خوبی در واشنگتن داشته است. مقامات ایرانی با شروع تقسیم اراضی دست به اقدام شهامت‌آمیزی زده‌اند.»![2]
باولز در سفر خود ضمن حمایت مجدد از علی امینی – نخست‌وزیر وقت - و ستایش برنامه اصلاحات ارضی او، خاطرنشان کرد که در روزهای آینده احتمالاً وام جدیدی به دولت پرداخت خواهد شد. باولز در ملاقات‌هایی که با شاه و سایر مقامات ایرانی انجام داد روی اولویت اصلاحات اقتصادی بسیار تأکید کرد.[3]
گفتنی است علی امینی – نخست‌وزیر وقت - برای نخستین بار به تقلید از چستر باولز در روزنامه اتحاد ملی از «انقلاب سفید» یاد کرد. در آمریکا اولین بار باولز بود که این تعبیر یعنی «انقلاب سفید» را در برابر انقلاب سرخ یا انقلاب از پایین به کار برد.[4]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. منصوری، جواد، تاریخ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377، ص 71 – 74.
[2]. اطلاعات، س 36، شنبه 21 بهمن 1340، ش 10728.
[3]. آبادیان، حسین، دو دهه واپسین حکومت پهلوی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1383، ص 229 – 230.
[4]. همان، ص 189.
تعداد بازدید: 649
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
