نهضت امام خمینی
پیمان «سنتو» و تبدیل ایران به ابزار مداخلات جهانی آمریکا
زهرا رنجبر کرمانی
15 اسفند 1400
آمریکا و اروپا برای مهار کمونیسم و جلوگیری از تهدیدات آن اقدامات گسترده‌ای در زمینه‌های اقتصادی سیاسی و فرهنگی انجام دادند. از لحاظ امنیتی و دفاعی پیمان نظامی ـ دفاعی ناتو را تأسیس کردند که بخشی از کمربند امنیتی در اطراف بلوک کمونیسم بود. پیمان بغداد نیز در 19 مهر 1334 در راستای تکمیل این کمربند امنیتی با شرکت ایران، عراق، پاکستان، ترکیه و انگلیس و با نظارت آمریکا تشکیل شد که با خروج عراق از این پیمان نام آن به پیمان «سنتو» تغییر یافت. ایجاد کمربند امنیتی از غرب اروپا تا جنوب شرق آسیا به «استراتژی سد نفوذ» معروف و بخشی از استراتژی غرب به رهبری آمریکا برای مقابله با اقدامات و نفوذ کمونیسم بود. با دخالت آمریکا «سنتو» علاوه بر فعالیت در امور نظامی ـ دفاعی، با تشکیل کمیته مشترک ضد خرابکاری به فعالیت گسترده در امور امنیتی و اطلاعاتی ایران نیز پرداخت. این کمیته برای هماهنگ کردن امکانات حکومت شاه و با نظارت و هدایت آمریکا برای مقابله با مبارزات مردمی تا هنگام سقوط سلطنت فعال بوده، جنایات گسترده آن در دنیا شهرت یافت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر انحلال ساواک و کمیته ضد خرابکاری، ایران از عضویت در پیمان سنتو خارج و موجب انحلال آن شد. با وجود پیمان سنتو آمریکا بر اساس دکترین آیزنهاور مبنی بر پشتیبانی کامل از تمامیت ارضی کشورهایی که مورد تهاجم نظامی بلوک کمونیسم هستند یا به وسیله مخالفان داخلی در معرض سقوط قرار دارند اعلام کرد: ایران نخستین کشوری است که از این نظر مورد حمایت و تأیید است.[1]
خبر روزنامه اطلاعات مورخ 15 اسفند 1343 به علاقه شاه به نقش‌آفرینی نظامی در عرصه‌های برون‌مرزی در چارچوب «سنتو» اشاره دارد:
«دیروز از طرف شاهنشاه ایران میهمانی ناهاری به افتخار ویلسون، نخست‌وزیر انگلیس، ترتیب داده شد. شاهنشاه ایران که به‌طور غیر رسمی به انگلیس سفر کرده‌اند، در این میهمانی مذاکرات سیاسی جدیدی با اعضای دولت انگلیس به عمل آوردند. در این مذاکرات اوضاع خاورمیانه، مسائل دفاعی در چهارچوب سنتو «در مشرق سوئز» و مسئله توسعه بازرگانی ایران و انگلیس مورد بررسی قرار گرفت.»[2]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. منصوری، جواد، آشنایی با انقلاب اسلامی ایران، قم، دفتر نشر معارف، 1392، ص 137 - 138.
[2]. اطلاعات، 15 اسفند 1343.
تعداد بازدید: 636
آرشیو نهضت امام خمینی
جدیدترین مطالب
پربازدیدها
