نهضت امام خمینی

کنش‌گری سیاسی روحانیت


12 تير 1401


ساواک در گزارشی به تاریخ 12 تیر 1342 می‌نویسد:

«طبق اطلاع حاصله بعدازظهر روز 11 /4 /42 آیت‌الله سیدمحمد بهبهانی در حالیکه دو نفر بازاری زیر بغلش را گرفته بودند به اتفاق روحانیون نامبرده زیر که برخی از شهرستان‌ها اخیراً[به] تهران آمده‌اند به ملاقات آیت‌الله میلانی[1] رفته‌اند.

1 ـ آیت‌الله ضیابری از رشت ...

2ـ آیت‌الله صدوقی یزدی از یزد ...

9- ...»[2]

گفتنی است در تیر 1342 بیش از 45 نفر از بزرگان و علمای حوزه‌های مختلف ایران به منظور تلاش برای آزادی امام خمینی در تهران اجتماع کردند. آیت‌الله روح‌الله کمالوند از طرف علمای مهاجر نزد شاه رفته، وی به ناچار در مورد حفظ جان امام خمینی به ایشان اطمینان داد. همچنین آیت‌الله سیداحمد خوانساری با اصرار نماینده مهاجران (آیت‌الله کمالوند) با امام در زندان قصر ملاقات کرد. در دوم مرداد علمای مهاجر در اعلامیه مشترکی با 36 امضا مرجعیت امام خمینی را تأیید کردند. صدور چنین اعلامیه‌ای حکومت پهلوی را بیش از پیش در تنگنا قرار داد چراکه بر اساس قانون اساسی مراجع تقلید از مصونیت قضایی برخوردار بودند. به دنبال اعمال فشار علما و مراجع، امام پس از مدتی از زندان عشرت‌آباد به خانه‌ای در داودیه تهران منتقل و بطور نسبی آزاد شد.[3] در تاریخ معاصر ایران این دومین بار پس از نهضت مشروطیت بود که روحانیون با هجرت جمعی، حکومت را ناگزیر به پذیرش خواسته خود کردند، گرچه نزدیک شدن موعد انتخابات مجلس بیست‌و‌یکم و تلاش حکومت برای همراه کردن افکار عمومی با خود را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.

پی‌نوشت‌ها:

 

[1]. گزارش‌های ساواک محوریت آیت‌الله میلانی را تأیید می‌کند:

_ مورخ 12 تیر 1342:

«از ساعت 8 صبح امروز جلسه محرمانه‌ای با حضور آیات‌اللّه میلانی ـ شریعتمداری ـ خوانساری و نجفی در منزل آیت‌الله میلانی تشکیل گردیده و تا این ساعت (21:11) ادامه دارد و ضمناً برای جلوگیری از مزاحمت مراجعین یادداشتی روی در منزل میلانی نصب شده و تذکر داده‌اند که به علت عدم حضور آیت‌الله از ساعت 5 مراجعه نمایند،» (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 8، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1387، ص 278).

_ مورخ 15 تیر 1342:

«عصر روز 9 /4 جمع کثیری از بازاریان و طبقات مختلف دیگر از جمله آیت‌الله چهلستونی، آیت‌الله خوانساری، آیت‌الله شریعتمداری، حاج علینقی کاشانی، حاج حسن اتفاق و عده‌ای از مهندسین سازمان برنامه از آیت‌الله میلانی دیدن نموده‌اند...» (آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1380، ص 169).

_ مورخ 16 تیر 1342:

«روز 13 /4 اکثر روحانیونی که از شهرستان‌ها به تهران آمده‌اند ناهار میهمان آیت‌الله میلانی در منزل پورقدیری بوده و در میان این عده آیت‌الله خوانساری، شریعتمداری، پسر بزرگ آیت‌الله چهلستونی، نجفی و صالحی دیده می‌شدند، در این جلسه چند نفر از سرشناسان بازار نیز حضور داشته‌اند، شنیده شد که در این جلسه اکثراً توافق کردند که آیت‌الله میلانی را به عنوان «سر» بشناسند و به مقامات صالحه نیز معرفی نمایند ولی اعلام قطعی این مطلب به آمدن نمایندگان روحانیون اصفهان و همدان و یکی دو شهرستان دیگر موکول گردید،» (آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، همان، ص 173).

[2]. آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 153.

[3]. جمعی از محققین، دانشنامه امام خمینی، ج 4، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1400، ص 819 و 820.

 



 
تعداد بازدید: 634



آرشیو نهضت امام خمینی

نظر شما

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی:

جدیدترین مطالب

پربازدیدها

© تمامی حقوق برای پایگاه اطلاع رسانی 15 خرداد 1342 محفوظ است.