تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس سنا

03 مرداد 1401

با پیوستن آمریکا به صف متفقین در جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط آنان، اولین گروه از نیروهای نظامی آمریکا با عنوان «میسیون نظامی ایران» وارد ایران شدند. مدتی بعد با اظهار تمایل دولت ایران و موافقت دولت آمریکا، در ماده واحده مصوب آبان 1322 مجلس به دولت اجازه داد تا هیئتی از افسران و درجه‌داران ارتش آمریکا را برای وزارت جنگ  استخدام کند تا به اصلاح و بازسازی ارتش ایران بپردازد. از آن زمان به بعد بر تعداد و نفوذ مستشاران نظامی آمریکایی در ایران افزوده شد، به طوری‌که به نقل از یک میسیونر انگلیسی «در جایی که یک انگلیسی بود الان شش آمریکایی نشسته‌اند.» با آغاز نهضت امام خمینی - که یکی از اهدافش مقابله با استعمار و استکبار بود - حکومت سلطه‌گر آمریکا نیز مورد تهدید جدی قرار گرفته، مقامات این کشور را نسبت به وضعیت اتباع خود در ایران نگران کرد. دولت آمریکا برای تضمین مصونیت مستشاران خود، دولت ایران را وادار کرد تا برای برقراری کاپیتولاسیون[1] برای نظامیان آمریکایی شاغل در ایران اقدام کند. از آنجا که این لایحه به قرارداد وین[2] - مصوب 18 آوریل 1961 (29 فروردین 1340) - ملحق و این قرارداد هنوز در مجلسین به تصویب نرسیده بود، دولت باید ابتدا قرارداد وین را به تصویب مجلس رسانده، سپس لایحه برخورداری مستشاران نظامی آمریکا از مصونیت‌ها و معافیت‌های مندرج در آن را مطرح می‌کرد. سرانجام مجلس سنا قرارداد وین را در خرداد 1343 و ماده واحده (مصونیت مستشاران نظامی آمریکایی) منضم به آن را در سوم مرداد همان سال[3] تصویب کرد. چندی بعد در مهر 1343 قرارداد وین و ماده واحده منضم به آن در یک جلسه طولانی و پر سر و صدای مجلس شورای ملی به تصویب رسید.[4]  

پی‌نوشت‌ها:

 
تعداد بازدید: 2990