13 آذر 1402
ساواک در گزارشی مورخ 13 آذر 1342 مینویسد:
«شب دوشنبه 27 /8 /42 آقای شیخ مروارید[1] از قم به کرمانشاه وارد و حامل مقداری اعلامیه بوده و عصر همان روز به مسجد مرحوم آقای بروجردی میرود و مطالب مشروحه زیر را توضیح میدهد: در مجالس ختم که برای مرحوم بهبهانی[2] در قم گرفته میشد ابتدا شیخ علی دوانی[3] و حاج شیخ انصاری[4] که به منبر میرفتند اسمی از آقای خمینی نمیبردند در نتیجه مورد حمله و پرخاش طلاب واقع و حتی اخوی خودم شیخ مروارید که در قم ساکن میباشد قصد کتککاری آنان را داشته[!]، ولی شیخ علی دوانی اظهار داشته طبق دستور آقایان علماء صلاح نیست نام آقای خمینی برده شود. من نمیدانم امر آنها را اجرا نمایم یا به قول شماها رفتار کنم بالاخره به واسطه اصرار طلاب ناچار در مجالس بعدی از آقای خمینی تعریف و تمجید زیادی کرده و برای او دعا میخواند.[5] ...»[6]
پینوشتها:
[1]. حجتالاسلام شیخ علیاصغر مروارید (1303-1396ش.) فعالیت سیاسی خود را با سخنرانی علیه حکومت پهلوی از سال 1337ش. آغاز کرد و با آغاز نهضت امام خمینی به صف حامیان ایشان پیوست. دلبستگی وی به امام خمینی و تبعیت از ایشان تا آنجا بود که به گفته یکی از مقامات ساواک «هرجا اسم [آیتالله]خمینی هست اسم مروارید هم هست!» (علی اصغر مروارید، پاسدار اسلام، شهریور و مهر 1396، ش 427 - 428، ص 16 - 19)
[2]. آیتالله سیدمحمد بهبهانی فرزند سیدعبدالله - از رهبران نهضت مشروطه - در سال 1291ق. در تهران به دنیا آمد. وی فعالیتهای سیاسی را از دوره مشروطه و در کنار پدر آغاز کرده، در دوره رضاشاه واسطه بین مراجع تقلید و مردم با دربار بود و از موقعیت دینی - اجتماعی خود و ارتباط با دربار برای حل مشکلات مردم استفاده میکرد. اما روابط بهبهانی با حکومت پهلوی از سال 1337 رو به تیرگی نهاد. اعتراض به لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی، مخالفت با رفراندوم لوایح ششگانه، اعلام عزای ملی در نوروز 1342 و محکومیت فاجعه فیضیه از جمله اقداماتی بود که وی در همراهی با نهضت امام خمینی و در اعتراض به اقدامات ضد ملی و ضد اسلامی پهلوی انجام داد. بهبهانی در آبان 1342 دارفانی را وداع گفت. (آسایش طلب طوسی، محمدکاظم، دانشنامه جهان اسلام، ج 4، تهران، بنیاد دایرهالمعارف اسلامی، 1377، ص 764 - 766)
[3]. حجتالاسلام والمسلمین علی دوانی (1308- 1385) علوم حوزوی را در حوزه علمیه نجف و قم فراگرفت. وی از اوان جوانی به وعظ و خطابه پرداخته، عضو هیئت تحریریه مجله «مکتب اسلام» نیز بود. اوانی دارای تألیفات متعددی است و دوره یازده جلدی کتاب «نهضت روحانیون ایران» که در سال 1358 منتشر شد از مشهورترین آثار اوست. (قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 4، 1380، ص 252).
[4]. احتمالاً منظور شیخ مرتضی انصاری (1323ق-1394ق) از وعاظ آن روزها است. او واعظ مجلس سوگواری سالگرد شهادت امام صادق(ع) در 2 فروردین 1342 مدرسه فیضیه بود. (قیام پانزده خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 2، 1378، ص 81).
[5]. امام خمینی در آن برهه در حصر خانگی در قیطریه تهران به سر میبرد. حجتالاسلام دوانی صرفاً در چارچوب تکلیف و تبعیت از مراجع برای پرهیز از هرگونه خشونت و خونریزی مشابه کشتار 15 خرداد عمل کرده است.
تعداد بازدید: 129