[1]. آیت‌الله شیخ محمد کفعمی در سال 1328ق. در مشهد دیده به جهان گشود. پدرش شیخ رجبعلی از مشروطه‌خواهان و روحانیون سیاسی عصر مشروطیت بود و در زمان حکومت رضاشاه در جریان مسجد گوهرشاد بازداشت و به یکی از روستاهای باخزر جام تبعید شده بود. کفعمی پس از تحصیلات مقدماتی به نجف اشرف رفته، در سال 1358ق. به مشهد بازگشت. وی چندی بعد زابل را برای اقامت و فعالیت برگزید. وی در سال 1319ش. عازم آن دیار و پس از 6 سال اقامت در زابل در سال 1325ش. عازم زاهدان شد. گرچه کفعمی به دعوت شیعیان شهر به آنجا رفته بود، ولی در اندک زمانی با خصایل انسانی خود مقبولیت عام یافت. وی توانست به اختلافات مذهبی پایان دهد، به طوری که اهل سنت و شیعیان به مسالمت زندگی و حتی در اجتماعات یکدیگر شرکت می‌کردند.

در جریان مهاجرت علما به تهران پس از دستگیری امام خمینی، کفعمی نیز به تهران رفته اقامتی دو ماهه داشت. از آن پس خانه کفعمی پناهگاه امنی برای طرفداران امام بود. اعلامیه‌های زیادی از خانه وی در زاهدان و دیگر شهرهای استان منتشر می‌شد. در رمضان سال 1342 آیت‌الله خامنه‌ای به زاهدان رفته، مورد حمایت کفعمی قرار گرفت. آیت‌الله خامنه‌ای که در مسجد جامع زاهدان به منبر می‌رفت، روزی درباره داستان اندلس و سرنوشت مردم مسلمان آن سرزمین سخن رانده، موقعیت ایران را به آن تشبیه کرد. همان شب ساواک ایشان را بازداشت کرد و به تهران فرستاد.

کفعمی با تبعیدی‌ها ارتباط برقرار و در تأمین نیازهای آنها کوشش می‌کرد. در دوران تبعید آیت‌الله خامنه‌ای به ایرانشهر نیز بین وی و کفعمی رابطه صمیمانه‌ای شکل گرفته بود. کفعمی از اولین علمای مبارزی بود که بر منبر مرگ بر شاه گفت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی آیت‌الله کفعمی از سوی امام خمینی به امامت جمعه زاهدان منصوب شد. وی سرانجام پس از 43 سال حضور در زاهدان و اقامه نماز جمعه در آن شهر در اول مرداد 1362 در بیمارستانی در مشهد درگذشت. (جلالی، غلامرضا، «مروری بر زندگی آیت‌الله شیخ محمد کفعمی»، نگاه حوزه، 1379، ش 63 – 64، اص 142 - 145).

[2]. منظور اصلاحات ادعایی شاه است که درششم بهمن 1341 به رفراندوم گذارده شد.

[3]. آیت‌الله محمد کفعمی خراسانی به روایت اسناد ساواک، 1392، ص 82.