18 شهريور 1403
ساواک در گزارشی مورخ 18 شهریور 1341 با موضوع «جلسه کارمندان جمعیت سوسیالیستهای نهضت ملی ایران[1]» مینویسد:
«در ساعت ۱۱:۰۰ روز شنبه 17 /6 /41 جلسه کارمندان جمعیت سوسیالیستهای نهضت ملی ایران (نیروی سوم) ... تشکیل گردید. آقای [خلیل] ملکی شروع سخنرانی کرده و اظهار داشت: من بدواً چند کلمهای راجع به زلزلهزدگان صحبت میکنم و میخواهم بگویم که این زلزله در همه جا هست، ولی هیچ جا به اندازه مملکت ما کشتار ندارد، زیرا بر اثر عدم توجه هیئت حاکمه وضع ساختمانی آنها به قدری بد است که به محض آمدن زلزله اینقدر کشتار داد. مثلاً در ترکیه زلزله به همین شدت بوده و هزار خانه را خراب کرد ولی فقط ۵ نفر کشته شدند....»[2]
گفتنی است ساعت 22:55 دقیقه 10 شهریور 1341 زلزله شدیدی به بزرگی 2/7 ریشتر بخش وسیعی از ایران را لرزاند. کانون زلزله بویین زهرا در جنوب استان قزوین بود و منجر به ویرانی کامل شهر بویین زهرا و تمام روستاهای اطراف آن شد. این زمینلرزه در برآوردهای رسمی با 12225 کشته، 2776 مجروح و تخریب 21000 خانه همراه بود.[3]
پینوشتها:
[1]. جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی ایران سازمانی بود متشکل از گروهی از روشنفکران عضو حزب توده ایران که به دلیل وابستگی علنی این حزب به شوروی از آن انشعاب کردند. انشعابیون که در رأس آنها خلیل ملکی قرار داشت، در اعلامیهای در آذر 1326 علت جدایی از حزب توده را اعلام کردند. ملکی و یارانش در نهضت ملیکردن صنعت نفت به همراهی با جبهه ملی و حمایت از دکتر مصدق برخاستند. ملکی در سال 1330 به همراه مظفر بقایی، «حزب زحمتکشان ملت ایران» را تأسیس کردند. چندی بعد اما به سبب اختلاف میان ملکی و بقایی حزب زحمتکشان دو پاره شد؛ یکی به نام حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم) به رهبری خلیل ملکی و دیگری حزب زحمتکشان ملت ایران به رهبری مظفر بقایی. در پی کودتای 28 مرداد 1332 بیشتر رهبران و فعالان سیاسی دستگیر یا فراری و مخفی شدند. خلیل ملکی نیز دستگیر و زندانی شد. در این بین اختلافات درونی حزب نیروی سوم شدت یافته به تضعیف حزب و پراکندگی اعضا انجامید. ملکی پس از رهایی از زندان طرح تشکیل سازمانِ جدید «جامعه سوسیالیستها» را تهیه و در شهریور 1339 «جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی ایران» را سازماندهی و معرفی کرد. (نجاتی، غلامرضا، تاریخ سیاسی 25 ساله ایران، ج 1، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1371، ص 156 - 163).
[3]. یوسفی رامندی، اقدس، «بررسی مسکن در دانسفهان قزوین پس از زلزله سال 1341، مطالعه موردی خانههای موسوم به «دولتی»»، فرهنگ مردم ایران، بهار 1397، ش 52، ص 127 – 128.
تعداد بازدید: 86