قيام 15 خرداد به روايت خبرگزاريها

گزارش زير، گاه شمار رويدادهاي شش ماهه حد فاصل دي 1341 تا خرداد 1342 است. مقطعي كه دربرگيرنده حوادث مربوط به رفراندوم «انقلاب سفيد» شاه، استعفاي امير اسدالله علم از نخست‌وزيري، قيام اسلامي 15 خرداد، بازداشت امام خميني و بازتاب اين حوادث به صورت تظاهرات گسترده مردمي عليه رژيم شاه در داخل و خارج كشور است.

مروري بر وقايع پيراموني سخنراني امام خميني (ره) در عصر عاشوراي ۱۳۴۲

محرم ۱۳۸۳قمري/ 1342 شمسي اندک اندک از راه مي‏رسيد و ايران اسلامي در شرايطي ويژه و خاص خود را براي استقبال از ماه خون و شرف آماده مي‏کرد. محرم سال 1342 شمسي، حال و هوايي عاشورايي داشت. آقا سيد روح‌‏الله که از ددمنشي و وطن‏فروشي حاکمان آلت دست بيگانه ملول بود، سر به جيب تفکر فرو برده و با نگراني تحولات ايران و جهان اسلام را مرور مي‏کرد، نفوذ خزنده صهيونيسم در ايران اسلامي و جسارت آنان به ساحت قدس شريف و مسلمين، مداخله بي ‏محاباي امريکا در امور ايران، سرسپردگي رژيم به بيگانگان و مقابله آن با مردم ايران، خدشه‌‏دار شدن استقلال سياسي، اقتصادي و فرهنگي ايران و دهها مشکل ديگر فکر و ذهن زعيم نهضت اسلامي را به خود مشغول کرده بود.

مهاجرت آيت‌الله ميلاني به تهران

پس از قيام پانزده خرداد رژيم عده زيادي از روحانيون را بازداشت كرد. از جمله بازداشت‌شدگان امام و آيت‌الله سيدحسن طباطبايي قمي بودند. دستگيري و زنداني كردن علما باعث شد تا شور و هيجان عجيبي بر مردم و حوزه‌هاي علميه سراسر كشور از جمله مشهد حكمفرما گردد. اين حادثه نه تنها نيروهاي انقلابي را به واكنش واداشت بلكه علمايي را كه به نوعي با دربار ارتباط داشتند نيز به تحرك وادار كرد. چنانچه ميرزا احمد كفايي و فقيه سبزواري طي ملاقات با عزيزي استاندار خراسان و نايب‌التوليه آستان قدس رضوي در باغ ملك‌آباد مشهد از ايشان خواستند تا اقدامات لازم را براي آزادي علماي بازداشت شده فراهم سازد.

محرم در آيينه اسناد

روز عاشورا، مقارن با 13 خرداد، حدود صدهزار نفر از مردم تهران، در حالي كه عكسهاي امام را در دست داشتند، به خيابانها ريختند. هيأتهاي سينه‌زني در نوحه‌هايشان به مسايل سياسي مي‌پرداختند. رويداد حادثة فيضيه كه در دوم فروردين آن سال رخ داده بود، بيش از همه مورد توجه عزاداران حسيني بود و دربارة آن شعارهاي زير به گوش مي‌رسيد: قم گشته كربلا/هر روزاست عاشورا/فيضيه قتلگاه/خون جگر علما/ واويلا، واويلا/ شد موسم ياري مولانا خميني.

احياي کاپيتولاسيون

در تاريخ معاصر ايران، قضاوت کنسولي (کاپيتولاسيون) موضوعي است که باعث گرديد، بيش از يک قرن، استقلال ايران متزلزل گردد. با اعمال کاپيتولاسيون در ايران زمينه‌هاي نفوذ بيگانگان فراهم گرديد. برقراري کاپيتولاسيون در کشور ما به شکست ايران در جنگ با روسيه و انعقاد قرارداد ترکمانچاي در 10 فوريه 1828م (24 رجب 1243/ 21 بهمن 1206) باز مي‌گردد. انعقاد اين قرارداد آغاز برقراري رژيم کاپيتولاسيون در ايران به شمار مي‌رود.

نگاهی به زندگینامه همسر مکرمه حضرت امام خمینی(س)

در دوران آغاز نهضت از سال 41 همواره شجاعانه محیط خانه را محل آرامش و طمأنینه نگه می‌داشتند و موجب دلگرمی امام بودند. در جریان دستگیری‌ و زندانی شدن حضرت امام در سال 42 و با احتمال صدور حکم اعدام برای امام، ایشان شجاعانه این مرحله را پشت سر گذاشتند و منزل ایشان محل رفت و آمد و اظهار پشتیبانی همه مردمی بود که نگران حال و وضعیت امام بودند.

افشاگری های امام خمینی و قیام 15 خرداد

خمینی را اگر دار بزنند تفاهم نخواهد کرد. من از آن آخوندها نیستم که در اینجا بنشینم و تسبیح به دست بگیرم. من پاپ نیستم که فقط روزهای یکشنبه مراسمی انجام دهم و بقیه اوقات خود سلطانی باشم و به امور دیگر کاری نداشته باشم. پایگاه استقلال اسلامی اینجاست باید این مملکت را از این گرفتاریها نجات داد.

قيام 15 خرداد 1342؛ نقطه عطف نهضت اسلامى مردم ايران

قيام 15 خرداد 1342 به درستى نقطه عطف نهضت اسلامى مردم ايران نام گرفت؛ از اين نظر كه سرآغاز حركتى گرديد كه 15 سال بعد منجر به فروپاشى نظام شاهنشاهى در ايران و جايگزين حكومتى جديد شد. تقابل برخى گروه‏هاى اجتماعى با حكومت، از دوره قاجار شكل آشكارى پيدا كرد؛ و از آن جمله بود گروه روحانيان. اين رويارويى چه به جهت پيشگامى و چه از نظر عمق آن، تفاوت‏هايى با ديگر گروه‏ها، همچون روشنفكران داشت. ذات اين تفاوت به قدرتى بازمى‏گشت كه در نهاد مرجعيت نهفته بود. از اين رو وقتى در اول دهه چهل يك بار ديگر روحانيان با نهاد قدرت رو در رو قرار گرفتند، امر بى‏سابقه‏اى پديد نيامد.

آشنايي با شهيد مهدی عراقي

پس از رحلت آيت‌الله بروجردي در 1340، مرحوم عراقي مجذوب شخصيت امام خميني شد. او با رهنمودهاي حضرت امام و با هدف ايجاد وحدت در صف گروههاي مبارز توانست چند گروه اسلامي را متشكل ساخته، زمينه شكل‌گيري مجموعه‌اي به نام «جمعيت مؤتلفه اسلامي» را فراهم آورد. او همچنين در حادثه حمله به فيضيه در فروردين 1342 همراه با تعدادي از مبارزين، حراست از بيت امام را به عهده گرفت.

ابراهيم فخاري ، پديده اي شگفت در قيام پانزده خرداد قم

حضور «ابراهيم فخاري‌» در قيام پانزده خرداد در شهر قم و نقش او در گسترش تظاهرات مردمي‌، از شواهد زندة خودجوش بودن قيام 15 خرداد است‌. او كه بزازي دوره‌گرد در شهر قم بود و مدتي را نيز به عنوان خدمتكار در منزل امام خميني حضور داشت‌، عصر روز 14 خرداد سال 42، نگران و مضطرب از شنيدن اخبار و شايعات موجود دربارة مرجع تقليد و مقتداي خود، پاي پياده عازم مسجد جمكران مي‌شود تا سلامتي و امنيت «آقا» را از امام زمان‌(عج‌) بخواهد.