دستاوردهای قیام 15 خرداد

برای مطالعه قیام 15 خرداد باید به زمینه‌های آن و در نتیجه‌ به تحقیق در روزهای قبل از آن پرداخت. اما از آن جا كه شرح این مسائل صفحات كثیری طلب می‌كند، لذا به مطالعه سالهای بعد از 32 بسنده می‌كنیم. كودتای نظامی 25 میلیون تومانی 28 مرداد با توافق انگلیس و آمریكا و سكوت آگاهانه شوروی توسط سرلشكر خان فضل‌‌الله زاهدی، چاقوكش‌ها، فاحشه‌ها و ناآگاهان شكل گرفت. این كودتا با استفاده از ضعف ایدئولوژیك دولت، بی‌اعتنایی مصدق به مكتب و روحانیت، عدم تشكیلات منسجم انقلابی دولتی برای مقابله با توطئه‌های غرب، ضربه‌های فراوان حزب توده و خاموشی این حزب علیرغم توانایی مقابله با كودتا و اطلاع دقیق از وقوع آن، سرانجام پیروز شد و استبداد مجدداً تجاوز خود را شروع كرد.

بازتاب داخلي و خارجي قيام 15 خرداد

شاه در روز 17 خرداد، دو روز پس از قيام خونين پانزده خرداد، در سخناني گفت: «بايد به شما بگويم كه متأسفانه چه كساني بساط 15 خرداد را به راه انداختند، كما اينكه در ميان كساني كه زخمي شده‌ اند يا دستگير شده‌اند خيلي از آنها مي‌گفتند كه ما چكار كنيم؟ 25 ريال پول داده‌اند و مي‌گفتند در كوچه‌ها بدويد و بگوئيد زنده باد فلاني.

سير كاپيتولاسيون در ايران

طرح مصونيت نظاميان امريكايي كه در خارج از ايالات متحده خدمت مي‌‌كردند، از اوايل دهه ۱۳۳۰ و پس از استقرار نيروهاي امريكا در كشورهاي عضو ناتو به صورت قراردادهاي دو جانبه به اجرا درآمد. به موجب اين قراردادها كه از متن مشابهي نيز برخوردار بودند، حق قضاوت در مورد نظاميان امريكايي كه در اين كشورها مرتكب جرم مي‌شدند با همكاري و توافق طرفين و با استناد به قوانين معمول در هر دو كشور (ايالات متحده و كشوري كه نظاميان امريكايي در آن استقرار يافته بودند) اعمال مي‌شد. بدين ترتيب كه اگر ايالات متحده مايل به رسيدگي به جرم مورد بحث نبود، كشوري كه جرم در آن روي داده، براساس قوانين خود به آن رسيدگي مي‌كرد.

گزارش لحظه به لحظه از تبعيد امام خميني

روز 13 آبان 1343 امام خميني متعاقب نطق كوبنده‌اي كه 9 روز پيش از آن عليه لايحه كاپيتولاسيون ايراد كردند، بازداشت و به تركيه تبعيد شدند. در لحظات اوليه بامداد روز 13 آبان 1343 صدها كماندو و چترباز مسلح حكومت شاه منزل امام را در قم محاصره كرده از بام و ديوارها وارد منزل شدند و براي بازداشت امام به جستجوي خانه پرداختند. امام كه در آن لحظه در يكي از اتاقهاي اندروني به نماز و دعا مشغول بود از سر و صداها و جست و خيزها دريافت كه به منزل وي يورش آورده‌اند. او بيدرنگ لباس بر تن كرد. اما پيش از آنكه كليد درب اتاق را بياورند، مأموران تلاش كردند با لگد درب را شكسته و وارد اتاق ايشان شوند.

رحلت آیت‌الله بروجردی و مرجعیت امام خمینی در شهرری

پس از رحلت آیت الله بروجردی نخستین سوالی كه در ذهن عامه‌ی مردم پدید آمد، مسئله‌ی مرجعیت بود و اینكه از این پس چه كسی زعامت شیعیان را برعهده خواهد داشت. در میان شیعه مرسوم است كه پس از درگذشت مرجع تقلید، به بلند مرتبه‌ترین مجتهد پس از او اعلام تسلیت گفته می‌شود. رژیم پهلوی كه فكر می‌كرد می‌توان با یك حركت از پیش طراحی شده برای همیشه مرجعیت را از ایران خارج كرد...

به مناسبت سالروز شهادت طیب حاج رضایی؛ من به اولاد پیغمبر خیانت نمی‌کنم

هنوز که هنوز است، دسته‎‎های ماه محرم طیب مشهور است. خودش لباس مشکی می‌پوشید و به سرش گل می‌مالید و میان مردم راه می‌افتاد. غلامعلی حداد عادل در این‌باره می‌گوید: «طیب، تکیه‎ای داشت روبه‎روی خیابان صفاری (خیابان شهید حداد عادل) انتهای خیابان انبار گندم. این تکیه، یک در ورودی داشت که از آن میدان وارد می‌شدند و جنب آن انبار، کالای سرپوشیده بزرگی بود که طیب هر سال از اول محرم آن‎جا را سیاه‌پوش می‎کرد و خودش هم برای عزاداری می‌آمد...

نقش فرهنگ در گستره نهضت 15 خرداد

پانزده خرداد،‌نه تنها نقطه عطف نهضت‌هاي تاريخ ايران بلكه سرآغاز تعريف نويني از نهضت‌هاي سياسي در جهان معاصر محسوب مي‌شود. قيام 15 خرداد كه در قالب حركت و خيزش سياسي و انقلابي با رويكرد ديني به وقوع پيوست. در كاوشي جامعه‌شناسانه و فراگير مهمترين ويژگي و امتياز خود را نسبت به همه نهضت‌ها و انقلاب‌هاي جهان در «فرهنگي» بودن خود نمايان كرد. «بسياري از نظريه‌هاي پيشين انقلاب بر اين نظريه تأكيد داشتند كه انقلاب‌ها يا به نوعي منعكس‌كننده تئوري ماركسيستي انقلاب است كه انقلاب را معلول تضاد طبقاتي مي‌بيند يا بر اين معنا تأكيد مي‌كند كه عدم تعادل سيستم موجب ظهور انفجار اجتماعي و انقلابي مي‌شود.

ارزیابی یادمانده‌های سپهبد مبصر از قیام پانزده خرداد

قیام 15 خرداد، به واسطه علل پیدایش و عمق اثرگذاری آن بر جامعه و مبارزات آزادی‌خواهانه مردم ایران، واقعه‌ای سترگ و همیشه جاودان است؛ پدیده‌ای که به رغم نگارش صدها کتاب و مقاله پیرامون آن، همچنان نامکشوف مانده است. نوشتار حاضر، بر خلاف تحلیل‌های مرسوم که از دید دست‌اندرکاران واقعه به تمهیدات و زمینه‌های قیام می‌پردازند، از نگاه عامل سرکوب این خیزش دینی و ملی، شمایی از وقایع 15 خرداد را به خوانندگان گرامی ارائه خواهد داد، بخوانید

اورميه در نهضت اسلامي امام خميني- از آغاز تا تبعيد امام خميني به خارج از كشور

شهر اورمیه، مركز استان آذربايجان غربي در شمال غرب ایران، دارای جایگاهی راهبردی می باشد که با دلایلی چند، این اهمیت را واجد است. سابقه تاریخی این شهر که برخی از مورخان، آن را زادگاه زردشت می نامند و به این خاطر شهر مقدس نزد زردشتیان است؛ نزدیکی به کانونهای قدرت منطقه ای چون روسیه [ اتحاد جماهیر شوروی سابق ]و عثمانی [ کشورهای ترکیه و عراق]؛ حضور اقلیت های مذهبی متعدد چون مسلمانان، مسیحیان اعم از آسوری و ارمنی، یهودی و زرتشتی و... و نیز موقعیت طبیعی این شهر به عنوان منطقه ای کشاورزی و نزدیکی به دریاچه اورمیه و البته نزدیکی به تبریز به عنوان دومین شهر بزرگ ایران ، از جمله دلایل راهبردی بودن این شهر می باشد. به این دلایل است که این شهر، بحرانهای متعددی را پشت سر گذاشته است و غائله های فراوانی را به خود دیده است

بخشی از مذاکرات هیئت دولت در روز پانزده خرداد 42

متن زیر صورت مذاکرات هیئت دولت در 15 خرداد 1342 و پس از آن است. این صورت مذاکرات ـ که فقط سه جلسه از آن در دست است ـ در 1362 ش از سوی روابط عمومی نخست‌وزیری در قالب کتابچه‌ای انتشار یافت. بحث و گفتگوی سران دولت و گمانه‌زنی‌های آنان دربارة علل وقوع 15 خرداد در سلسله جلساتِ پس از حادثه خواندنی و قابل تأمل است و تصمیم‌گیری آنها در قبال چنین واقعه‌ای قابل تأمل‌تر. شتاب اعضای هیأت دولت در تصمیم‌گیری عاجلانه و تأکید به برقراری «حکومت نظامی» برای جلوگیری از اقدامات بعدی مردم، از عمق تأثیرگذاری قیام 15 خرداد در بدنة حکومت و ترس سران رژیم پهلوی از تبعات آن حکایت دارد.