تداوم استبداد در سایه «قیام ملی 28 مرداد»!

روزنامه اطلاعات در شماره روز 28 مرداد 1342 نوشت: «ساعت 4 بعدازظهر امروز شاه به مناسبت دهمین سال «قیام ملی 28 مرداد» پیامی را از رادیو ایران فرستادند. در بخشی از این پیام آمده است: در این ده سال، کشور و جامعه ما در کلیه شئون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی، و در سایر شئون، چه از نظر ملی و چه از لحاظ بین‌المللی، به پیشرفت‌های عظیمی نایل شده که تاکنون در تاریخ ما سابقه نداشته است و بهترین گواه این ترقی ارقام و آمارهای مشخص و قاطعی است که هر یک...

مهمانی خاویاری که زاغه‌نشینان به آن دعوت نشدند!

در 26 مرداد 1342 جواد بوشهری – نایب رئیس شورای مرکزی جشن‌های شاهنشاهی ایران - در نامه‌ای خطاب به اسدالله علم – نخست‌وزیر وقت – می‌نویسد: «در تعقیب جلسه صبح روز دوشنبه 21 /5 /1342 ... صورت ریز اقلامی را که قبلاً مقرر شده بود از محل بودجه ۲۵۰ میلیون ریالی جشن‌های شاهنشاهی به وسیله وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های تابعه دولت پرداخت و مصرف شود و جمع آن بالغ بر ۰۰۰ /۰۵۰ /۱۵۱ ریال می‌باشد جهت استحضار خاطر شریف لفاً تقدیم می‌دارد. استدعا دارد دستور فرمایند از...

پهلوی‌ها و کمر بستن به نابودی آرمان مشروطه

ساواک مشهد در گزارشی به تاریخ 24 مرداد 1343 می‌نویسد: «... در مسجد گوهرشاد اعلامیه‌ای به نام جمعیت اسلامی روشنفکران شیراز و تهران که نمونه آن پستی تقدیم می‌شود به دیوار نصب شده بود. مفاد اعلامیه فوق‌العاده زننده می‌باشد... این سازمان شبانه‌روز درصدد دستگیری پخش‌کنندگان می‌باشد. نتیجه متعاقباً به عرض خواهد رسید...»[1] بخش‌هایی از اعلامیه مذکور به قرار زیر است: «نهضت مشروطه مردم ایران که از استبداد و حکومت فردی به ستوه آمده بودند، به رهبری...

تقویت بهائیان در سایه برخورداری از مراحم شاهانه!

نفوذ و فعالیت گسترده بهائیان در سطوح بالای دستگاه اداری کشور در دوره محمدرضا پهلوی بر کسی پوشیده نیست. در عصر پهلوی پیوندهای محکم و آشکاری بین سران این فرقه و رژیم اشغالگر قدس وجود داشته، از سال 1332 فعالیت گسترده و سازماندهی شده‌ای از طرف بهائیان در کشور آغاز شد. حجت‌الاسلام فلسفی در سال 1334 به اشاره و دستور آیت‌الله العظمی بروجردی سخنرانی‌های روشنگر و پرشوری علیه بهائیت انجام داد که به رغم مخالفت شدید گروهی از مسئولان عالی‌رتبه حکومت (نظیر اسدالله...

اسدالله رشیدیان نگران تعطیلی مشروطیت می‌شود!

ساواک در گزارشی به تاریخ 22 مرداد 1342 می‌نویسد: «برابر اطلاع دارودسته فرود[1] و رشیدیان و وکلای سابقه که شانس انتخاب شدن در دوره آینده مجلس را ندارند با روحانیون تماس گرفته‌اند. عقیده کلی روحانیون و این عده بر این است که چون انتخابات آزاد نیست روحانیون باید یکی از دو عمل زیر را درباره انتخابات انجام دهند: 1- با اعلام تعطیل عمومی به مردم ایران و دنیا بفهمانند که انتخابات آزاد نیست تا دنیا بداند که عملاً مشروطیت تعطیل است. 2- تحریم انتخابات توسط...

پس از آزادی نسبی...

در 19 مرداد 1342 ساواک در گزارشی با موضوع «روحانیون» به شرح رخدادهای متعاقب انتقال امام خمینی به حصر خانگی پرداخته می‌نویسد: «... در هفته گذشته مساله‌ای که مورد توجه روحانیون محافل مذهبی ـ بازاریان ـ وابستگان جبهه ملی و سایر طبقات قرار گرفت مسأله انتقال آیات‌اللّه خمینی ـ محلاتی و قمی به خانه‌های خصوصی بود که بعدازظهر روز جمعه 11 /5 /42 وقوع یافت. خبر انتقال آیت‌الله خمینی در مدت کمی در تهران و حتی بعضی از شهرستان‌ها شایع شد. و در همان روز جمعه...

آنچه مخالفان پهلوی در مکتب قیام 15 خرداد آموختند

گزارش ساواک مورخ 18 مرداد 1343 نشان می‌دهد قیام 15 خرداد 42 گرچه به شدت سرکوب شده، به ظاهر ناموفق بود، اما آغازگر مبارزه‌ای سامان‌یافته و هدفمند با حکومت وقت بود که 15 سال بعد به پیروزی رسید: «آقای ناصر مکارم ... که از نویسندگان مشهور قم است و در مکتب تشیع[1] و مکتب اسلام[2] مقالاتی می‌نویسند به اتفاق آقای جواد مکارم پسرعموی خود که دبیر دبیرستان‌های شیراز است مدت یک هفته است به مشهد آمده‌اند و ما دیروز بعدازظهر به اتفاق این آقایان به خواجه‌ربیع رفتیم و تا...

مردمسالاری؛ آرزوی برآورده نشده یک دیکتاتور!

در 14 مرداد 1342 شاه به مناسبت آغاز پنجاه‌وهشتمین سال مشروطیت ایران پیامی از رادیو خطاب به مردم ایران فرستاد. در بخشی از این پیام آمده است: «در حال حاضر شرایط و اوضاع اجتماعی در کشور ما به کلی با گذشته فرق کرده و در نتیجه راه برای حکومت واقعی اکثریت، یعنی آنچه مفهوم و هدف عالی و نهایی هر رژیم دموکراسی است، باز شده است. اکنون وظیفه همه مردان و همه زنان ما این است که با حقوق مساوی و آزادی کامل از این حق قانونی و ملی خود استفاده کنند و نمایندگان خویش را به...

«منازل خصوصی»؛ جایزه رژیم سرکوبگر به روحانیت سازشکار!

در 13 مرداد 1342 ساواک در گزارشی با موضوع «روحانیون» می‌نویسد: «شب گذشته آیت‌الله رامهرمزی که از جنوب آمده و عده‌ای از طلاب و شیخ عباسعلی اسلامی نزد آیت‌الله بهبهانی بودند. آیت‌الله بهبهانی در مورد ملاقات صبح خود با آیت‌الله خمینی صحبت می‌کرد و اظهار می‌داشت صبح آنجا رفتم و آقای میلانی هم بودند. [آیت‌الله]خمینی از اینکه از رفت و آمد مردم جلوگیری می‌کردند ناراحت بود و می‌گفت مثل اینکه دولتی‌ها نمی‌خواهند بفهمند ما در دنیایی زندگی می‌کنیم...

روحانیت در پی اهداف خود

در 12 مرداد 1342 ساواک در گزارشی با موضوع«فعالیت‌های علما و روحانیون» می‌نویسد: «در هفته‌ای که گذشت اعلامیه‌های جدیدی از طرف آیات‌الله شریعتمداری و میلانی صادر و طی آنها علاوه بر اظهار نظر پیرامون بازداشت آیت‌الله خمینی در مورد روحانیون شهرستان‌ها نیز که اخیراً به تهران آمده بودند گفته شده که مقامات دولتی به روحانیون مزبور بدون هیچ مجوزی اخطار کرده‌اند که تهران را ترک نمایند. در اعلامیه‌های مذکور افزوده شده روحانیون در تعقیب هدف‌های...