آزاد اما محبوس!

در 11 مرداد 1342 امام خمینی که از زندان آزاد و به حصر خانگی در داودیه تهران فرستاده شده بود، نامه‌ای به شرح زیر به سید محمدصادق روحانی نوشته از نیت حکومت پهلوی در آزادی خود پرده برداشت: «به عرض عالی می‌رساند، مرقوم محترم که حاکی از سلامت مزاج محترم و تفقد از حقیر بود موجب تشکر گردید. گرچه ما آزاد نیستیم و دولت به مناسباتی که خودشان می‌دانند این صحنه را ساخت که ما را آزاد قلمداد کند و سر و صدا راه بیندازد، و الان ما در اختیار آنها هستیم و ابداً از خود...

آراستن استبداد با کارت الکترال!

با اعلام برگزاری انتخابات مجلس دوره بیست‌ویکم، نهضت آزادی ایران در 9 مرداد 1342 بیانیه‌ای تحت عنوان «انتخاباتِ به اصطلاح مدرن و با کارت الکترال در چه شرایطی شروع می‌شود» به شرح زیر صادر کرد: «هموطن به هوش باش که دستگاه دیکتاتوری و آدم‌کشان عصر ما می‌خواهند با انتصاب وکلای جان‌نثار و خانه‌زاد بر روی جنایات و خودسری‌های خود پرده کشیده و مجلس فرمایشی تشکیل دهند. دستگاه دیکتاتوری دم از شروع انتخابات می‌زند در حالی‌که ماه‌هاست رهبران ملت و...

ما کرمانی‌ها طرفدار ظلم و ستم نیستیم...

ساواک در گزارشی به تاریخ 7 مرداد 1342 می‌نویسد: «پنج برگ اعلامیه که یکی از آنها به امضای ابوالقاسم الموسوی الخویی تحت عنوان «اعلامیه حضرت آیت‌الله العظمی پیشوای بزرگ مذهبی در نجف اشرف آقای حاج سیدابوالقاسم خویی دام‌ ظله که در آن تکلیف مسلمانان و وظیفه آنها را تعیین می‌نماید»[1] و همچنین چهار برگ اعلامیه دیگر به عناوین «نهضت ادامه دارد، خائن بدان مرگ نزدیک است و به زودی ظلم و بیداد تو و اطرافیانت واژگون می‌شود، ما کرمانی‌ها طرفدار ظلم و ستم...

سخنان آیت‌الله مطهری در نقد سیاست پهلوی

ساواک در گزارشی به تاریخ 6 مرداد 1341 می‌نویسد: «از ساعت 20 روز 5 شنبه 4 /5 /41 جلسه هفتگی مسجد هدایت با شرکت قریب 300 نفر دانشجوی دانشگاه، کارمند، فرهنگیان و اصناف و بازاری وابسته به جبهه ملی و نهضت آزادی ایران در مسجد هدایت تشکیل گردید. قبل از تشکیل این جلسه، نماز جماعت مغرب و عشاء به پیشنمازی آیت‌الله سیدمحمود طالقانی برگزار گردید... سپس آیت‌الله مطهری شروع به صحبت نموده و ابتدا پیرامون خصلت رسول اکرم(ص) مطالبی ایراد و آن گاه به انتقاد از اوضاع پرداخته و...

انتخابات مجلس بیست‌و‌یکم؛ پیوند نامبارک خفقان و دموکراسی!

گرچه قیام 15 خرداد سازمان‌نیافته و در ظاهر ناموفق بود، ولی موج عصیانی که در مردم بوجود آمد باعث شد مبارزه در اشکال مختلف ادامه یابد. علاوه بر جو متشنجِ ناشی از کشمکش‌های سیاسی مردم و حکومت، وضع اقتصادی کشور نیز به اندازه‌ای بحرانی بود که جز با کمک‌های خارجی و استفاده از همه ذخایر ارزی امکان جریان یافتن امور اقتصادی و معیشتی مردم وجود نداشت. در این شرایط برای آینده حکومت سه رویکرد متفاوت متصور بود: 1- استقرار حکومت نظامی برای مدتی طولانی 2- تداوم...

تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس سنا

با پیوستن آمریکا به صف متفقین در جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط آنان، اولین گروه از نیروهای نظامی آمریکا با عنوان «میسیون نظامی ایران» وارد ایران شدند. مدتی بعد با اظهار تمایل دولت ایران و موافقت دولت آمریکا، در ماده واحده مصوب آبان 1322 مجلس به دولت اجازه داد تا هیئتی از افسران و درجه‌داران ارتش آمریکا را برای وزارت جنگ  استخدام کند تا به اصلاح و بازسازی ارتش ایران بپردازد. از آن زمان به بعد بر تعداد و نفوذ مستشاران نظامی آمریکایی در ایران...

شاهنشاهی که در سرکوب پرشور ملتش تردید را روا ندانست!

انگلستان تا قبل از کودتای 28 مرداد 1332 به سبب پیوندهای تاریخی با ایران و نفوذ در شئونات مختلف اقتصادی و سیاسی کشور مهم‌ترین قدرت در روابط خارجیِ ایران بود. در دهه‌های 30 و 40 با بروز رقابت میان کشورهای اروپایی از یک سو و کشورهای صنعتیِ اروپایی با آمریکا از سوی دیگر، انگلستان به تدریج قدرت بلامنازع خود در ایران را از دست داده، در نهایت کانون‌های صنعتی و تجاری ایران به تصرف کشورهای صنعتی اروپای مرکزی درآمد. در فروردین 1325 عبدالله انتظام با سمت کنسول ایران در...

تحقق مردم‌سالاری به شیوه اسدالله علم!

در 31 تیر 1341 نخستین جلسه مصاحبه مطبوعاتی اسدالله علم که در 28 تیر به نخست‌وزیری منصوب شده بود برگزار شد. در این جلسه، علم در پاسخ به پرسش خبرنگاران خارجی در خصوص برگزاری انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی، آن را عن‌قریب و آزاد عنوان کرد. این در حالی است که حسن شهرت علم در برگزاری انتخابات زبانزد خاص و عام بود! در این خصوص می‌توان به گزارش ساواک به تاریخ 31 تیر 1341 استناد کرد: «در ساعت 18:00 شنبه 30 /4 /41 در حدود ده نفر در محل سازمان نگهبانان آزادی[1] حضور...

انحلال نیروی جنوب

از میان اصول شش‌گانه انقلاب سفید، اصلاحات ارضی بواسطه نقش حیاتی کشاورزی در زندگی روستایی در روستاها و جامعه عشایری ایران بازتاب وسیعی داشت. با طرح مسئله اصلاحات ارضی، حکومت خود را در برابر دو مانع عمده روحانیت و عشایر دیده، برایش روشن بود که روحانیون تسلیم اجرای قوانین خلاف شرعِ طرح شده توسط بیگانگان نخواهند شد. پس به توصیه مشاورین آمریکایی تصمیم گرفت سران عشایر را به تهران فراخوانده، با وعده و امتیازدهی آنها را راضی کرده، مانع بروز مقاومت عشایر و...

اسدالله علم و حفاظت مجدانه از منافع همایونی!

روز 28 تیر 1341 آیت‌الله طالقانی در سخنرانی هفتگی خود در مسجد هدایت که با ذکر آیاتی از قرآن آغاز شد اظهار داشت: «... این آیاتی که تلاوت شد مربوط به جهاد است، یعنی جهاد با دشمن بی‌دین و کفار. این مردم نه به حرف حسابی گوش می‌دهند و نه کسی آنها را به راه راست هدایت می‌کند. تبلیغات سوء دشمن همه را بیچاره نموده است. دولت‌های بزرگ از قبیل آمریکا و روس به نام حمایت از سرمایه‌داری یا کارگران و غیره خود را برای مبارزه و جنگ آماده می‌کنند ولی در باطن منظور آنها...